بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر هنگام باریابی دانشجویان ایرانی در ترکیه آنکارا ۲۸ خرداد ماه ۱۳۴۶
| برنامه عمرانی سوم/سال ۱۳۴۵ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم |
۲۸ خرداد ۱۳۴۶
سخنان شاهنشاه، خطاب به دانشجویان ایرانی مقیم ترکیه
(در آنکارا)
نمی‌دانم آیا از کسانی که در دیدار قبلی خود از آنکارا و صحبت با دانشجویان، با آنها ملاقات کردم کسی در بین شما هست یا خیر؟ به هر حال اگر خاطرتان باشد در آن ملاقات، دورنمای مختصری از آینده ایران برای شما ترسیم کردم. ولی اینک لابد می‌بینید که خیلی پیش از آن چیزهایی که در آن روز به شما نوید و وعده داده‌بودم در مملکت شما انجام شده و به خواست خداوند تا به حال بیشتر از آن چیزهایی که گفتیم عملی گردیده است. امروزه در مملکت ما آنچه که خیلی مهم است این است که امید وجود دارد و در زندگی هر فرد و هر اجتماع، یکی از مهمترین عوامل داشتن امید است. امید به آینده مملکت و اجتماع و امید به آینده فردی و شخصی.
ما کاری نداریم که تا چه حد سایر ممالک از پیشرفتهای ایران اظهار اعجاب می‌کنند. حقیقتاً هم کارهای ما در خور تحسین است. این کارها را ما البته برای خودمان انجام می‌دهیم، ولی اضافه بر کارهایی که برای خودمان انجام می‌دهیم و نتایج آن را می‌گیریم و ثمره آن را می‌بریم. اگر به پیشرفت اجتماعات نگاه بکنیم می‌بینیم که وقتی پیشرفت یک فرد تکرار بشود اجتماع به‌طور کلی پیشرفت می‌کند. پیشرفت مملکت ما، هم برای خود ما مهم است و هم می‌تواند برای آینده منطقه ما و مآلا برای پیشرفت بشریت مهم و ثمربخش باشد.
اگر ما در ایران بتوانیم مبارزه با بی‌سوادی و بیماری و آنچه را که به‌وسیله سپاههای مختلف، یعنی سپاههای دانش و بهداشت و آبادانی انجام می‌شود و سایر کارها را با موفقیت انجام دهیم، اقدامات ما شاید بتواند به منزله راهنمایی برای سایرین که بخواهند از تجربیات ما استفاده بکنند، باشد. موفقیت این سپاهها در مملکت ایران فوق‌العاده بوده‌است. حتماً شما نسبت به پیشرفت این سپاهها مطالبی شنیده یا خوانده‌اید و بعضی از شما نیز به ایران رفته و این پیشرفتها را با چشم خود دیده‌اید. ولی کار ما فقط محدود به ایجاد این سپاهها نیست. ما به تدریج مراکز علمی و دانشگاهی و مراکز تجسس علمی و فرهنگی خود را توسعه خواهیم داد. کافی نیست که فقط سعی بکنیم در کشورمان اصول عدالت اجتماعی برقرارباشد. کافی نیست که فقط نظام پوسیده ارباب و رعیتی را دگرگون کنیم و اصلاحات ارضی انجام دهیم. کافی نیست که فقط کارگر را در امور و سود کارخانجات شریک بکنیم. کافی نیست که فقط آثار بی‌عدالتی و عدم تساوی را از بین ببریم. یک ملت مترقی و پیشرفته امروز باید از لحاظ علمی نیز حتماً هماهنگ با پیشرفتهای علمی دنیا به جلو برود. ما از مدارس ابتدایی شروع می‌کنیم و بعد به دبیرستانها و دانشگاهها و مراکز تجسسی می‌رسیم. ما باید هزارها تن از ایرانیان تحصیلکرده را مانند طلاب قدیمی که تمام عمر و زندگی و حواس و فکر خودشان را وقف جستجوی علم می‌کردند، به این کار بگماریم. امروزه هزارها نفر از ایرانیهای تحصیلکرده باید در آزمایشگاهها و در قسمتهای مختلف دیگر صرفاً برای تجسس و صرفاً برای پیش‌بردن علم و صنعت کوشش کنند. پس کار ما فقط از نوع کارهای عادی، یعنی تنها مدرسه درست‌کردن و باسوادکردن افراد نیست. کار ما رساندن جامعه ایران به مقام پیشرفته‌ترین و مترقی‌ترین جوامع امروزه دنیاست. برای این کار ما احتیاج به حداکثر افراد تحصیلکرده داریم، افرادی که همه جنبه‌های تحصیلی را در نظر داشته‌باشند.
طبیعی است هر کس در زندگی خود سعی می‌کند دنبال راهی برود که برایش ارضای روحی داشته‌باشد، یعنی بداند که خودش از کاری که می‌کند راضی است و وجدان و روحش راحت است، و دیگر اینکه هر کس باید زندگی بکند. منتها ما فکرمی‌کنیم که اضافه بر این دو موضوع هر فرد باید سعی بکند که حداکثر استعدادی را که خداوند در نهاد او به ودیعه گذاشته‌است و در وجود او هست به کار اندازد و در راهی که انتخاب می‌کند خودش را به سر حد کمال برساند. یک نفر پزشک مثل شما باید تا جایی که استعدادش اجازه می‌دهد امکان پیشرفت و ترقی داشته‌باشد. هیچ مانع و رادعی نباید جلوی شکفتن استعداد افراد ما را بگیرد. در هر رشته‌ای که ما نگاه بکنیم همین امکان هست و در عین حال لزوم این کار را می‌بینیم.
مثلاً ما نباید فرض کنیم که رشته کشاورزی محدود است. امروزه رشته کشاورزی اهمیت فوق‌العاد‌ه‌ای پیداکرده، برای اینکه اضافه بر تمام عوامل طبیعی، کشاورزی کاملاً جنبه صنعتی و فنی به خود گرفته‌است. ممکن است که در آتیه نزدیک از ایزوتوپهای اتمی و یا از مواد پروتئینی برای رشد نباتات و برای رشد دامها و غیره استفاده‌هایی کرد که جوابگوی احتیاجات بشر باشد. مثلاً نوعی مواد پروتئینی هست که از مشتقات نفت می‌گیرند و به کمک آن در مدت کوتاهی وزن حیوانات را فوق‌العاده بالامی‌برند و درمورد گاو، بازده شیرش را افزایش زیادی می‌دهند. با استفاده از این معلومات جدید و تکمیل این معلومات شاید دنیا بتواند در آینده با خطر عظیمی که با آن مواجه است، یعنی خطر گرسنگی، با موفقیت مبارزه بکند.
نمی‌دانم کدام یک از شما اهل شمال ایران هستید یا مزارع برنجکاری ایران را دیده‌اید؟ یادم هست که تا چند سال پیش وقتی که ما سؤال می‌کردیم، می‌گفتند در شمال ایران شاید از هفت هکتار برنجکاری، یک تن یا یک تن و نیم محصول برنج به‌دست می‌آید. امروز محصول ما از سه تن یعنی دو برابر سابق بیشتر است و شاید نزدیک چهار تن است، ولی به شما بگویم در بعضی از ممالک این محصول به نه یا ده تن می‌رسد. در گندم‌‍‌‌کاری و پنبه‌کاری نیز همین طور است.
ما باید وسیله رساندن خودمان را به سطح کشورهای پیشرفته فراهم کنیم، ولی همانطور که آن کشورها طی سالها صدهاهزار ساعت وقت در آزمایشگاهها گذرانده‌اند تا ببینند بذرها را چه شکلی انتخاب بکنند، چه شکلی آنها را با هم مخلوط بکنند، کود را به چه مقداری بدهند، خاک را چه شکلی تجزیه بکنند، چقدر آب بدهند، ما هم باید این کار را بکنیم. در رشته‌های صنعتی همینطور. منظور این است که هر فرد ایرانی نه فقط باید زندگی شخصی خودش را تأمین بکند و با موفقیتی که به‌دست می‌آورد به موفقیت جامعه کمک بکند، بلکه باید سعی بکند و وسایلی فراهم آورد که به حداکثر امکانی که در نهاد او وجوددارد به پیشرفتهای فنی و علمی موفق بشود.
دانشگاههای ایران دارند تکمیل می‌شوند. البته هنوز در بعضی نقاط نواقص زیاد است، مثلاً دانشگاه تبریز ما نواقصش زیاد است و مشهد همینطور و اهواز همینطور. ما باید سعی بکنیم که نواقص دانشگاههایمان را از لحاظ مادی و معنوی بر طرف بکنیم. از لحاظ مادی باید بودجه لازم را در اختیارشان بگذاریم و از لحاظ معنوی بهترین استادان را از ایرانیها و اگر لازم باشد از خارج دعوت بکنیم. من معتقدم که خون جدیدی باید وارد دستگاه دانشگاهی ما بشود. یعنی دانشیاران جدید، استادیاران جدید و استادان جدید به کار گمارده شوند. البته نه فقط از لحاظ اینکه سن آنها باید کمتر باشد، بلکه باید با یک طرز فکر جدید و روحیه جدید وارد کار شوند، یعنی کسانی باشند که فکرشان و اطلاعاتشان را با پیشرفتهای علمی تطبیق بدهند، بیشتر مطالعه کنند، با دستگاههای بزرگ دنیا مکاتبه داشته‌باشند. به هر صورت چون تعداد دانشگاههای ما زیاد است و احتیاج به استاد و استادیار و دانشیار زیاد خواهدبود، صدها نفر از جوانهای با استعداد ایرانی در این دستگاهها وارد کار خواهندشد.
ما گروههای متعددی را به سرتاسر دنیا فرستادیم که بروند ببینند هر جایی که ایرانی با استعدادی پیدامی‌شود او را برای دانشگاههای ایران استخدام بکنند.
برای شما دانشجویان آنکارا و ترکیه و هر نقطه دیگر خواهان موفقیت هستم. امیدوارم موفقیت شما هر چه زودتر منجر به این بشود که قادر به خدمت به مملکت خودتان باشید. این را به‌طور قاطع می‌شود گفت که پیشرفت شما و پیشرفت هر فرد دیگر منوط به پشتکار و استعداد و حرارتی است که در کارکردن و خدمت به مردم به خرج خواهیدداد.