بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در کانون مهندسان نفت در آبادان ۱۲ اسفند ماه ۱۳۴۵

برنامه عمرانی سوم/سال ۱۳۴۵

درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۴۵ خورشیدی تازی

بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر

۱۲ اسفند ۱۳۴۵

بیانات شاهنشاه در کانون مهندسان نفت در آبادان

این مرتبه اول نیست که در این سالن با مهندسین و خانواده‌های آنها در شهر آبادان صحبت می‌کنم. دفعه اول بعد از وقایع ۱۳۳۲ بود. مملکت ایران که در ۱۳۲۰ مورد تهاجم خارجی قرار گرفته بود، یک مرتبه در آروزهای خود و در پیشرفتهای خود لطمه‌ای دیده‌بود که حس می‌کرد آن لطمه چقدر شدید بود و جلوگیری از پیشرفت او چقدر گران تمام شده‌بود و در مدت پنج سال زمان جنگ دچار چه مذلتها و بعضی اوقات چه زورگویی‌ها بود و همیشه چه حس انزجاری نسبت به اشغال مملکت نسبت به تسلط خارجی داشت. طبیعی بود که بعد از جنگ عکس‎العملی در مقابل نفوذ بی‌مناسب و بی‌جا و زورگویانه خارجی نشان بدهد.

یکی از مظاهر تسلط اجنبی در مملکت ایران وضع سابق شرکت نفت بود. به خصوص در پنج سال جنگ مردم ایران عادت کرده بودند که فکر بکنند شرکت نفت خارجی در ایران فقط جنبه تجارتی ندارد، بلکه در امور داخلی و در سرنوشت مملکت دخالت می‌کند، اضافه بر اینکه یک استفاده نامشروعی از وجود خود و از ثروتهای ایران می‌برد.

می‌شود گفت که حقیقتاً ملت ایران در واقع یکپارچه بر ضد این نفوذ، اصولاً با نفوذ خارجی شروع به مبارزه کرد. مبارزه ایران تا رأی دادگاه لاهه، مبارزه وطن‌خواهانه‌ای بود که ما در اصلِ حق خودمان پافشاری کردیم و حق ما را نیز دنیا شناخت. ولی در عمل متأسفانه موفقیت ما به اندازه حق ما نبود. عدم موفقیت ما را چه در کتاب اول و چه در کتاب دومی که نوشته‌ام و چه در سایر گفته‌های خودم، شرح داده‌ام.

موضوع حق حاکمیت متأسفانه کافی نبود. می‌بایستی ما قادر بودیم که عملیات فنی و صادراتی و بازاریابی را نیز خودمان انجام بدهیم و این از عهده ما در آن زمان خارج بود. امروز وضع خیلی فرق کرده‌است. بین صحبتهایی که روز اول در اینجا کردم، و صحبتهایی که چند سال بعد شد و صحبتی که امشب می‌توانم با شما داشته‌باشم، می‌شود گفت فرق از زمین تا آسمان است. امروز رئیس پالایشگاه در آبادان یک نفر ایرانی است. مشاغل حساس و بزرگ این صنعت را ایرانیهای بالیاقت اشغال کرده‌اند. امروز ما مثل یک آدم سرگردانی دنبال مشتری به مقیاس خیلی کوچک چندهزارتنی نمی‌گردیم که التماس بکنیم که نفت ما را با پنجاه درصد تخفیف بخرند و کسی به ما اعتنانکند. امروز نه فقط ممالک بدون نفت، بلکه حتی ممالک صاحب نفت نیز مشتری نفت ایران هستند و ما هستیم که تشخیص می‌دهیم به کی و به چه قیمتی نفت ایران را بفروشیم.

اعمال حق حاکمیت ایران به جایی رسید که آخرین قراردادی که ما در چند ماه پیش امضاکردیم که معروف است به قرارداد با شرکت اراپ فرانسوی، در دنیا به عنوان پیشرفته‌ترین و موفق‌ترین قراردادهای نفتی شناخته شده‌است. به‌وسیله این قرارداد ما می‌توانیم در صنعت نفت در تمام مظاهر و شئون آن حاکمیت مطلق خود را به اثبات برسانیم و بدان عمل کنیم.

اضافه بر این موفقیت، ما در صدد هستیم و قادر هستیم و حتی موفق شده‌ایم که خود ما به تنهایی اکتشاف بکنیم و به جستجوی نفت بپردازیم و خوشبختانه در چندین مورد به نفت و گاز و فرآورده‌ها برسیم. امروز ما در یک موقعیت استوار و مقتدر می‌توانیم با هر کسی با شرایطی که ما معین می‌کنیم صحبت بکنیم. به این جهت است که می‌توانیم منافع ایران را بیش از هر موقعی و بیشتر از دیگران حفظ و حراست بکنیم.

این امکانات فقط روی قدرت سیاسی ما به‌ دست نیامده‌است، فقط روی اقتدار حکومت مرکزی شما به دست نیامده‌است، فقط روی ثبات و قدرت دولت ایران به دست نیامده‌است، یک قسمت عمده از علت این موقعیتها این است که شما مهندسین و کارکنان این صنعت در این مملکت توانسته‌اید آن وظایفی را که ایرانی در این صنعت باید انجام بدهد، انجام بدهید. از لحاظ علمی به مرحله‌ای که باید رسیده‌اید، از لحاظ فنی همینطور، و از لحاظ احساسات که همیشه بوده‌است و این احساسات روزافزون است. از هر لحاظی اجازه داده‌اید که سیاست عالیه ملی ما بتواند با موفقیت توأم باشد. این برای آن پشتوانه علمی و فنی است که شما به مملکت خود ارزانی کرده‌اید. احتیاج مملکت ایران به مهندسین و تکنیسینها و افراد فنی در رشته نفت در واقع می‌شود گفت تمام شدنی نیست. برای اینکه نفت در این مملکت تا سالهای سال اهمیت خود را حفظ خواهدکرد و حتی هر روز بر این اهمیت اضافه خواهدشد. یک روزی را من پیش‌بینی می‌کنم که شرکت نفت ملی ایران بزرگترین شرکت نفتی دنیا باشد، و باز هم روزی را پیش‌بینی می‌کنم که آن شرکت قادرباشد خود به تنهایی تفحصات کافی را انجام دهد و دست به استخراج بزند و نفت ایران را یا خام یا تصفیه‌شده در نفتکشهای ایرانی به بازارهای خارج ببرد و حتی در پمپهای بنزین ایرانی در خارج یا مستقلاً یا با شرکت سایرین به مشتریانی که در دنیا روزبه‌روز بیشتر پیدامی‌شود عرضه بدارد. پس مهندسین این رشته در ایران روزبه‌روز بیشتر مورد احتیاج و مورد استفاده هستند و خواهندبود.

بر صنعت نفت صنعت دیگری که اهمیتش در دنیا روزبه‌روز افزونتر می‌شود اضافه می‌شود و آن صنایع پتروشیمی است که برای آن مرز و انتهایی پیش‌بینی نمی‌شود. خوشبختانه در این رشته چون رشته جدیدی است ما خیلی عقب نیستیم و امیدوارم با تلاشی که به عمل می‌آوریم در این رشته نیز مثل نفت به زودی ایرانیها مقام شایسته‌ای به دست بیاورند.

افتخار شما فقط این نیست که توانستید در رشته نفت و این نوع صنایع از لحاظ علمی و از لحاظ فنی و از لحاظ وطن‌پرستی امتحان خود را بدهید. این امتحانی که شما داده‌اید صرفاً در رشته تخصصی خودتان نیست، بلکه با این عمل مجال و فرصت می‌دهید که مملکت ایران با استفاده صحیح از درآمد نفت در تمام شئون و رشته‌های زندگی مملکت پیشرفت بکند و تمام ثروتهای دیگر مملکت، چه روی زمین و چه زیرِ زمین را مورد بهره‌برداری قراربدهد و از آن بهره‌برداری، به نوبه خود مظاهر پیشرفت تمدن و فرهنگ و زندگی بهتر را به مملکت عرضه بدارد. از مجموع این ترقی و پیشرفت جامعه‌ای ساخته‌خواهدشد که مورد آرزوی باطنی همه شما است. مطمئن هستم مرتبه دیگری که به خواست خداوند باز در این اطاق یا اطاق دیگری در این منطقه با شما صحبت خواهم‌کرد، همینطور که تا به حال هر دفعه شاهد پیشرفتهای بیشتری بوده‌ایم، تمام آرزوها و نقشه‌هایی که الان در پیش داریم و بدان علاقمند هستیم، با موفقیت هر چه بیشتری جامه عمل پوشیده باشد.

درگاه انقلاب شاه و مردم