بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ پرزیدنت فنلاند در میهمانی شام رسمی در هلسینکی ۲ تیر ماه ۱۳۴۹
بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ پرزیدنت فنلاند در میهمانی شام رسمی در هلسینکی ۲ تیر ماه ۱۳۴۹
حضرت رئیس جمهوری،
از سخنان محبت‌آمیز آن حضرت نسبت به شهبانو و خودم و نسبت به ملتم تشکر را دارم. ما از دیرباز اشتیاق دیدار کشور زیبا و مترقی شما را داشتیم و خوشوقتم که در این سفر حامل پیام دوستی ملت ایران نسبت به ملت فنلاند هستم که خاطره دلاوری‌ها و قهرمانی‌های آن همواره برای مردم ما مایه احترامی عمیق بوده‌است.
برای من مخصوصاً تذکر این حقیقت مایه خوشوقتی است که با وجود دوری جغرافیایی همواره یک نوع رابطه خاص قلبی و معنوی دو ملت ما را به هم نزدیک کرده‌است.
صفحات تاریخ شاهد آن است که با آنکه تا سال‌های اخیر تقریباً هیچ گونه رابطه سیاسی و اقتصادی و بازرگانی میان دو کشور ما وجود نداشته، از نظر فکری و فرهنگی این رابطه همواره به صورت نزدیکی برقرار بوده‌است. شاید تذکر این نکته جالب باشد که قریب یکصدوپنجاه سال پیش یعنی در سال ۱۸۲۶ تدریس زبان فارسی در دانشگاه تورکو که اندکی بعد از آن به هلسینکی انتقال یافت، شروع شد و در سال ۱۸۴۵ یکی از کامل‌ترین دستورهای زبان فارسی در اروپا به نام (گرامر زبان فارسی جدید) همراه با محاورات فارسی توسط دانشمند بزرگ قرن نوزدهم فنلاند، پروفسور گایتلین در هلسینکی به چاپ رسید.
در همان سال پایه جهانی علم زبان‌شناسی آستی که یکی از اصیل‌ترین زبان‌های باستانی ایران است در دانشگاه هلسینکی توسط پروفسور سیوگرن گذاشته شد که بعد به صورت یک مکتب علمی بین‌المللی در آمد.
بسیاری از دانشمندان کشور شما در قرن گذشته و در آغاز قرن حاضر به ایران سفر کردند که از جمله آنها می‌باید از دکتر ایوارلاسی نام برد که یک سال در کشور ما به سر برد و در بازگشت به فنلاند چند سفرنامه جالب درباره ایران انتشار داد. همچنین باید از والین خاورشناس معروف فنلاندی نام برد که یکصدوبیست سال پیش در اصفهان زبان فارسی آموخت و مکتب ایران‌شناسی فنلاند را با آموزش زبان و ادبیات پارسی به بسیاری از دانشمندان این کشور بنیاد نهاد. از نظر علمی ما به خصوص قسمتی از بهترین مطالعات بین‌المللی مربوط به خطوط میخی را به دانشمندان عالی‌قدر کشور شما از قبیل لاگوس و انه‌برگ و مخصوصاً تالکویست که تا آخر عمر ریاست انجمن خاورشناسی فنلاند را بر عهده داشت، مدیون هستیم. هم اکنون نیز مکتب ایران‌شناسی فنلاند از فعال‌ترین نمونه‌های نوع خود در دنیای غرب است و من در این فرصت خوشوقتم که به پروفسور آرماس سالونن ایران‌شناس معروف کشور شما که ما چند سال پیش در کنگره جهانی ایران‌شناسان در تهران خوشوقتی پذیرایی از او را داشتیم و تألیفات متعدد وی در زمینه ایران‌شناسی مورد احترام جامعه علمی ما است، به مناسبت کارهای ارزنده او تبریک بگویم.
پیش از عزیمت به کشور شما، شهبانو و من با علاقه تمام ترجمه‌های متعددی را که از آثار شعرای بزرگ کلاسیک ما از قبیل خیام و حافظ به نظم و نثر در فنلاند به چاپ رسیده‌است و همچنین نشریه زیبایی به نام (دماوند) را که اخیراً در هلسینکی منتشر شده ورق زدیم. این نشریه توسط انجمن ایران و فنلاند که دبیر آن تحصیلات دکترای فارسی خود را در دانشگاه تهران به پایان رسانیده انتشار یافته‌است و نشان می‌دهد که سنت دیرینه ایران‌شناسی در فنلاند به خوبی ادامه دارد.
با توجه به چنین سابقه علاقۀ دیرینه‌ای که در کشور شما نسبت به فرهنگ ایران وجود داشته‌است، طبیعی است که احساس قلبی ملت ما نسبت به کشور و ملت شما یک احساس عمیق مودت و علاقمندی باشد و من صمیمانه امیدوارم که این احساس متقابل در آینده پایه دوستی و همکاری بسیار نزدیک‌تری میان دو کشور ما در همه زمینه‌ها قرار گیرد. بدیهی است ما به غیر از این رابطه فرهنگی دلایل فراوان دیگر نیز برای احساس احترام و علاقه قلبی نسبت به کشور شما داریم، زیرا به خوبی می‌دانیم که ملت فنلاند گذشته از روح قهرمانی و شهامت افسانه‌ای خود، از نظر سنن دمکراسی و پیشرفت‌های اجتماعی و نیز در زمینه‌های آموزشی، ورزشی، هنری و در عین حال از نظر اقتصادی و صنعتی تا چه حد پیشرفت کرده‌است. ما برای شما در همه این رشته‌ها، موفقیت‌هایی باز هم بیشتر و ترقیات اجتماعی و اقتصادی باز هم عالی‌تری را آرزو داریم.
آقای رئیس جمهوری،
همان طور که اشاره کردید شما در سیاست خارجی خود خطوط مشخصی از طرز عمل دارید که به آن فقط می‌توان عنوان (عادی) را اطلاق کرد. این سیاست داشتن روابط بسیار نزدیک با همسایگان دیوار به دیوار شما است که قبلاً نام بردید، اما شما همچنین اضافه کردید که به عقیده شما یک چنین دوستی نه تنها میان کشورهایی که از لحاظ جغرافیایی به هم نزدیک هستند، بلکه برای کشورهایی که میان آنها فاصله‌ای بسیار است نیز ضروری است.
سیاست مستقل ملی که ما در ایران تعقیب می‌کنیم تقریباً بر یک چنین اصولی استوار است. اولین هدف ما طبعاً حفظ مناسبات حسنه با همسایگان است که خوشبختانه چنین روابط حسنه‌ای موجود است، ولی شما می‌دانید که در جهان امروز در این اوضاع که با تمام دشواری ما را به مبارزه و تلاش می‌خواند، ما معتقدیم که هیچ چیز نمی‌تواند کشورهای جهان را از یکدیگر جدا سازد و یا اینکه از هماهنگ ساختن مناسبات کشورها قطع نظر از مسافات جغرافیایی، اصول سیاست‌ها، مذاهب، نژادها و رنگ‌ها جلوگیری کند. ما نه تنها اصل همزیستی را اعتراف می‌کنیم و آن را تشویق می‌کنیم، بلکه همچنین فکر می‌کنیم که یک روح عمیق همکاری میان همه کشورهای جهان ضروری است و این روح همکاری باید بدون توجه به سیستم‌ها به منظور از میان بردن رنج‌ها و دردهایی که امروز هنوز در دنیای جدید ما وجود دارد، برقرار شود.
در دنیای ما هنوز مردمی هستند که گرسنه‌اند. هنوز بیماری‌های بسیار وجود دارد. دنیا به مراقبت پزشکی بیشتری نیازمند است. دنیا هنوز با اوضاعی روبه‌رو است که وجه مشخص آن یک‌میلیارد بی‌سواد است و امید ما این است که همه ما دست در دست یکدیگر بتوانیم این مشکلات را که با تمدن روزگار ما مباینت کامل دارد ریشه‌کن کنیم. از این رو ما نیز هنگام تعیین مسیر اصلی سیاست خارجی خود، بالضروره می‌کوشیم تا با سایر ملت‌های جهان، خواه دور، خواه نزدیک تماس بگیریم و آنها را بشناسیم و دست گرم همکاری و دوستی خود را به سوی آنان دراز کنیم.
خوشبختانه رفت و آمد افراد دو ملت ما که بهترین وسیله تقویت دوستی و تفاهم میان آنها است، روز به روز زیادتر می‌شود. ما امیدواریم دوستان فنلاندی ما در آینده هر چه بیشتر به کشور ما بیایند و ایرانیان زیادتری نیز از کشور مترقی و فعال شما دیدار کنند، زیرا چنانکه گفتیم این دیدارها بیش از هر چیز به توسعه تفاهم و دوستی مشترک کمک می‌کند.
در پایان سخن خود تقویت دوستی و همکاری ایران و فنلاند و سلامت و سعادت حضرت رئیس‌جمهوری و بانو و ترقی روزافزون ملت دوست فنلاند را آرزو می‌کنم.