بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ به سخنان پرزیدنت اندونزی در میهمانی رسمی شام در جاکارتا ۹ مهر ماه ۱۳۵۳
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی آریامهر |
آقای رئیس جمهوری
نخست باید از سخنان محبت آمیز شما نسبت به شهبانو و خودم و کشورم تشکر کنم. خوشحالم که شما را بار دیگر پس از ملاقاتی که در اکتبر ۱۹۷۲ در تهران داشتیم، این بار در پایتخت کشور شما اندونزی ملاقات می‌کنم. کشور بزرگ اسلامی اندونزی علاوه بر پیوستگی‌های مذهبی، پیوندهای تاریخی و فرهنگی و مناسبات بازرگانی پرسابقه‌ای با کشور ما دارد. صفحات تاریخ شاهد مناسباتی است که از دیرباز بین مردم این دو سرزمین ادامه داشته است. طی قرن‌ها تعداد زیادی از بازرگانان، دریانوردان و رهبران مذهبی ایران به کشور شما سفر کرده و آن جا سکونت گزیده‌اند. این مناسبات که حتی از دوران پیش از اسلام وجود داشته، در دوره اسلامی بیش از پیش توسعه یافت تا آن جا که بسیاری از ایرانیان در اندونزی به مقامات عالی رسیده‌اند.
من این جا برای مثال به قسمتی از سفرنامه ابن بطوطه سیاح بسیار معروف جهان اسلام اشاره می‌کنم که در قرن هفتم از کشور مغرب تا چین سفر کرد. او در سفرنامه خود از سلطان دولتشاه و دو قاضی معروف یعنی امیر سعید شیرازی و تاج‌الدین اصفهانی و دریاسالاری به نام بهروز و همچنین اشخاص برجسته دیگری که همه نام‌های ایرانی دارند نام می‌برد. هم اکنون نیز مزار بسیاری از روحانیون و مقدسین ایرانی که از مردم کاشان، استرآباد، شیراز و بسیاری دیگر از شهرهای ایران بودند در سوماترای شمالی و جاوه باقی است که به صورت زیارتگاه‌هایی درآمده و این وضع از قرن نهم به این طرف باقی بوده است. بر سنگ مزار یکی از روحانیون ایرانی که در پادانگ واقع در سوماترا وفات یافته یک شعر کامل سعدی به زبان فارسی نقش بسته است. خوشبختانه در روزگار ما این مناسبات دیرینه بین دو کشور جان و نیروی تازه‌ای یافته است که به عنوان مثال می‌توان به دید و بازدیدهای هیئت‌های پارلمانی دو کشور در سال ۱۹۶۶ و ۱۹۶۹ و بازدید آقای مالیک وزیر امور خارجه اندونزی در سال ۱۹۷۱ از ایران و قرارداد دوستی ۱۹۶۷ و موافقتنامه ۱۹۷۱ و همچنین شرکت هنرمندان اندونزی در جشن هنر شیراز و شرکت ورزشکاران اندونزی در بازی‌های آسیایی تهران که همین دو هفته پیش پایان یافت اشاره کرد. در همین مدت عده‌ای از محققین دانشگاه جاکارتا و سایر مؤسسات فرهنگی اندونزی از ایران دیدن کردند و گذشته از این تعدادی از دانشجویان اندونزی هم اکنون در دانشگاه‌های ایران مشغول تحصیل هستند. برای ما به عنوان مردم یک کشور اسلامی و دوست دیرین شما طبعاً باعث مسرت بسیار است که می‌بینیم کشور اندونزی بر اثر رهبری خردمندانه شما آقای رئیس جمهوری، به ثبات سیاسی دست یافته وو با برنامه‌های وسیع اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی که اینک در دست اجرا است به سرعت در راه پیشرفت و موفقیت‌های همه جانبه جلو می‌رود. کشور شما با اجرای نخستین برنامه پنجساله گام مهم اولیه را در این راه برداشته و اینک ما با مسرت زیاد شاهد آغاز دومین برنامه پنجساله شما هستیم. طبیعی است که موفقیت‌هایی که شما در زمینه کاستن تورم، جلب سرمایه‌های خارجی، مدرنیزه کردن کشاورزی و اصلاحات ارضی به دست آورده‌اید آینده درخشانی را برای کشور شما نشان می‌دهد و این آینده‌ای است که انتظار می‌رود اندونزی با امکانات وسیع و استثنایی خود مانند حاصلخیزی کم نظیر، جنگل‌های وسیع، منابع نفت، قلع، نیکل، مس، آهن و سایر مواد معدنی به آن برسد، زیرا کوشش‌های همه جانبه‌ای در زمینه بهره برداری شایسته از این امکانات برای پیشرفت اقتصادی کشور آغاز شده است. در زمینه تعلیمات ابتدایی، عالی، و آموزش فنی، ما کوشش‌های کشور شما را با علاقه دنبال کرده و ستایش می‌کنیم. اختصاص دادن وجوه بسیار به تعلیم و تربیت در دومین برنامه پنجساله اندونزی و وجود بیش از هشتاد دانشگاه و مؤسسات تعلیماتی عالی، بهترین شاهد کوشش‌های ثمربخشی است که در این زمینه صورت می‌گیرد.
آقای رئیس جمهوری
شما با شجاعت بسیار و کوشش‌های خستگی ناپذیر، تجدید ساختمان سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور خود را آغاز کرده‌اید و با وجود دشواری‌ها و موانع بسیار موفقیت‌هایی شخص شما آنچنان چشمگیر بوده که احساس احترام و ستایش جهان را برانگیخته و طبیعی است که ما ایرانی‌ها رهبری خردمندانه و واقع بینانه و پر تحرک شما را به دیده احترام می‌نگریم.
گرچه کشور شما میراث تاریخی و فرهنگی کهن و منابع طبیعی بی حد و حصر داشته، حوادث قرن گذشته که نا امنی بین‌المللی را به دنبال داشت پیشرفت این کشور را متوقف ساخت. اما اینک ملت شما بر تمام این مشکلات فائق آمده و تحت رهبری خردمندانه شما آقای رئیس جمهوری به سوی پیشرفت و ترقی همه جانبه رهنمون گشته است. شما در راهی که در پیش گرفته‌اید بی تردید از پشتیبانی صمیمانه ما و تمام کشورها و مللی که به پیشرفت کشور شما علاقه دارند و می‌دانند که وجود اندونزی نیرومند، سالم و مرفه برای صلح و تفاهم جهانی اهمیت بسیار دارد برخوردار هستید.
با اعتقاد راسخ به این امر سلامت و سعادت شما آقای رئیس جمهوری و بانو سوهارتو و رفاه و پیشرفت بیش از پیش ملت دوست و برادر خود اندونزی و همچنین همکاری‌های نزدیک تر و بیشتر بین دو کشور را آرزو می‌کنم.