بیانات اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ سخنان انورالسادات پرزیدنت مصر در میهمانی رسمی شام به سرفرازی ورود اعلیحضرتین ۱۸ دی ۱۳۵۳
بیانات اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ سخنان انورالسادات پرزیدنت مصر در میهمانی رسمی شام به سرفرازی ورود اعلیحضرتین ۱۸ دی ۱۳۵۳
حضرت رئیس جمهوری
از سخنان محبت آمیز شما نسبت به شهبانو و خودم و نسبت به ملت ایران صمیمانه تشکر می‌کنم و این بیانات را انعکاس صادقانه‌ای نه تنها از روابط قلبی دو ملت ایران و مصر، بلکه از پیوندهای روحی و معنوی همه مردم مسلمان می‌شمارم. شاید نیازی به تذکر نباشد که چنین احساس، امری تازه در تاریخ روابط دو ملت ما نیست، زیرا در طول قرون متوالی تاریخ اسلامی، همیشه این رابطه قلبی میان دو ملت برقرار بوده و پیوسته سرزمین شما مسکن بسیاری از ایرانیان، و سرزمین ایران مسکن بسیاری از مصریان بوده است. طی چهارده قرن تاریخ اسلام صفحات زندگی ملت‌های ما از نظر روحی و معنوی با یکدیگر ورق خورده و روابط علمی، مذهبی، فرهنگی و هنری دو ملت در گذشته آنقدر وسیع بوده است که نمی‌توان تاریخ و فرهنگ عظیم اسلامی را بدون توجه بدین همبستگی ارزیابی کرد. از بیش از یکصد سال پیش تعدادی چنان زیاد از آثار عربی دانشمندان و حکما و ادبای ایرانی در قاهره به چاپ رسیده که این شهر را به صورت تجلی گاه فرهنگ مشترک اسلامی ایران و عرب درآورده است. بسیاری از نفائس آثار علم و ادب و هنر ایرانی در کتابخانه‌ها و موزه‌های کشور شما نگاهداری می‌شود، همچنانکه موزه‌ها و کتابخانه‌های متعددی در ایران نگاهداری مجموعه‌های آثار فرهنگ و هنر مصری و عربی هستند. همه این سوابق گواه یک پیوند دیرینه عمیق میان دو کشور ما است که هیچ عاملی نمی‌تواند بدان خلل رساند و یا در آن تفرقه اندازد. شما به وسعت و اصالت تاریخ و تمدن کشور من و نقش معنوی این میراث کهن و تحولات امروز آن اشاره کردید. این موردی است که من حقّاً می‌توانم عیناً در مورد کشور و ملت خود شما متذکر شوم، زیرا من و همراهانم اکنون در سرزمینی هستیم که مهد یکی از اصیل‌ترین و کهنسال‌ترین تمدن‌هایی است که بشریت بوجود آورده است و تاریخ آغاز این مدنیت در واقع آغاز تاریخ مدنیت بشر است. من هم اکنون به روابط وسیع مدنی دو ملت خودمان در طول قرون اسلامی اشاره کردم، ولی در این جا باید این نکته را متذکر شوم که ملت‌های باستانی ما حتی بسیار پیش از دوران اسلامی نیز با یکدیگر روابط گسترده فرهنگی و مدنی و مبادلات وسیع علمی و هنری داشتند. در همه این مدت نیروی خلاقه مردم مصر و میراث معنوی این خلاقیت همانند آثار باستانی با عظمتی که ما در سفر کنونی خود قسمتی از آن‌ها را خواهیم دید، در مقابل همه حوادث سهمگین تاریخ برجای مانده است و این میراثی است که برای ملت‌هایی با تمدن‌های کهن، مانند ما و شما همواره سرچشمه الهام و منبع محرکی برای تجدید حیات ملی است. همانطور که گفتید ملت مصر اکنون می‌کوشد تا راه آینده خویش را بر اساس میراث عالی گذشته خود بازیابد.
برادر گرامی، این راه دشوار ولی پرافتخار را امروز شما حضرت رئیس جمهوری، دست در دست ملتی که سرنوشت خویش را در یکی از حساس‌ترین دوره‌های تاریخ چند هزار ساله خود با اطمینان و اعتقاد به شما سپرده است می‌پیمایید. برای من که دوست صمیمی و قلبی شما هستم مایه خوشوقتی است که می‌بینم در این لحظات سرنوشت سکان کشتی حیات این ملت اصیل و کهنسال را ناخدایی آزموده و هشیار در دست دارد که می‌داند چگونه می‌باید این کشتی را از میان امواج و توفان‌ها به سوی ساحل رستگاری هدایت کند.
مشکلات فراوان شما در این راه بر هیچکس پوشیده نیست، ولی فقط در طرز مواجهه با چنین مشکلاتی است که ارزش یک رهبر واقعی از نظر تاریخ مشخص می‌شود. شما اکنون ناگزیرید که در عین حال هم مرد جنگ، و هم مرد صلح باشید. هم تمام نیروهای میلی را در راه احقاق حقوق مشروع خود که مورد تأیید اکثریت قریب به اتفاق کشورهای جهان نیز قرار دارد بسیج کنید، و هم به موازات آن آینده اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی این ملت و دوران سازندگی همه جانبه آن را پایه گذاری کنید. ما کوشش‌هایی را که اکنون در این زمنیه در رشته‌های مختلف صنعتی، کشاورزی، فنی و بخصوص آموزشی در جمهوری عربی مصر انجام می‌گیرد با علاقه دنبال می‌کنیم و آرزو داریم که به زودی شرائطی فراهم شود که تمام نیروهای مادی و معنوی کشور شما بتواند تنها در این راه سازندگی بکار افتد. آنچه می‌توانم با اطمینان به شما بگویم این است که کشور من به عنوان یک کشور دوست و همکیش و برادر که همیشه در راه پیشرفت و سعادت همه عالم اسلامی کوشا بوده و هست صمیمانه خواهان موفقیت شما در این راه است.
موافقتنامه همکاری اقتصادی دو کشور ما که در ماه گذشته به امضاء رسید و تبادل نظرهای مداوم کارشناسان صنعتی و اقتصادی دو مملکت و شرکت علاقمندانه ایران در برنامه‌های نوسازی خرابی‌های ناشی از جنگ در مصر نمونه‌هایی از این همکاری است. همین همکاری اکنون در زمینه روابط فرهنگی پایه ریزی شده است که امیدوارم نتیجه آن تقویت هر چه بیشتر پیوندهای فکری و معنوی دو ملت ما و توسعه مبادلات و مسافرت‌ها و تماس‌های متقابل باشد.
شاید احتیاجی به ذکر این واقعیت نباشد که ما در زمینه سیاسی به پیروی از اصولی که بدان‌ها اعتقاد راسخ داریم در هر جا که لازم شده است بطور قاطع پشتیبان شما بوده‌ایم و هستیم. در مورد سرزمین‌های اشغالی من در ۷ ژوئن ۱۹۶۷ صریحاً اعلام داشتم که دوره اشغال و تصرف سرزمین دیگران بوسیله زور سپری شده است و این نظری است که بعد از آن نیز ما همواره مدافع آن بوده‌ایم. در مورد بیت‌المقدس طبعاً ما از نظریه مشترکی با شما که آن نیز توسط سازمان ملل متحد بطور روشن تأیید شده است پشتیبانی می‌کنیم. درباره ملت فلسطین ما نظر روشن خود را با رأیی که در این مورد در سازمان ملل متحد دادیم اعلام داشتیم. ما معتقدیم که باید بر اساس احترام به قطعنامه‌های این سازمان در نیل به حل نهایی و قطعی اختلافاتی که اکنون این منطقه از جهان را به صورت خطرناک‌ترین کانون بحران دنیا درآورده و نه تنها برای کشور مصر بلکه برای دیپلماسی بین‌المللی جهان عرب موفقیت بسیار به همراه آورده است و من صمیمانه آرزو دارم که کوشش‌های شبانه روزی شما تا به آخر با توفیق و پیروزی قرین باشد، زیرا دنیای آشفته و بحرانی امروز ما بیش از هر چیز به رهبرانی منطقی و واقع بین و دوراندیش نیاز دارد. در این فرصت میل دارم از طرف خود و به نمایندگی از جانب ملتم به خاطر سربازان و سایر افراد دلیر نیروهای مسلح مصر و غیر نظامیان مصری که در اکتبر ۱۹۷۳ در راه دفاع از حقوق و آرمان‌های ملی و قومی خود قهرمانانه به شهادت رسیدند درود بفرستم، و از درگاه خداوند متعال برای روح یکایک ایشان طلب آمرزش کنم. اینان دلیرانی بودند که مردند تا آنچه را که برای افراد یک ملت اصیل بیش از زندگی ارزش دارد زنده نگاه دارند.
همراه با این درود قلبی خویش، سلامت و خوشبختی شخص شما و همسر گرامی‌تان، ترقی و رفاه روزافزون ملت برادر مصر، تقویت هر چه بیشتر دوستی و همکاری دو ملت مصر و ایران و تفاهم و صلح جهانی را آرزومندم.