بیانات اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ به گزارش رییس سازمان برنامه در بازنگری در برنامه عمرانی پنجم کشور ۱۲ امرداد ماه ۱۳۵۳
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | برنامه عمرانی پنجم ۱۳۵۲ - ۱۳۵۶ |
بیانات اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ به گزارش رییس سازمان برنامه در بازنگری در برنامه عمرانی پنجم کشور ۱۲ امرداد ماه ۱۳۵۳
بیانات شاهنشاه در پایان گزارش نهایی وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه درباره تجدید نظر در برنامه عمرانی پنجم کشور (در رامسر)
گزارشی که از مطالعات این دو روزه دادید منعکس کننده تصمیمات اساسی راجع به تجدید نظر در برنامه پنجم است. زیاد وارد جزئیات نمی‌شوم، ولی تأکیداتی باید برای انجام برنامه‌ای که به این صورت تشریح گردید بشود. بر حسب تجربه می‌توانم بگویم که بی تردید کارهایی که در باقیمانده برنامه پنجم انجام خواهد شد از پیش بینی‌هایی که کردید تجاوز خواهد کرد، یعنی مضیقه‌هایی که به آن اشاره کردید ممکن است حتی شدیدتر هم بشود. جواب این اشکال در چند چیز است،
یکی به حداکثر استفاده از ماشین آلات و تا جایی که بشود جای انسان را ماشین بگیرد. برای این کار به آخرین تکنولوژی و به آخرین مهارت و آخرین دستگاه‌های ماشینی احتیاج است. دیگر آنکه تا چه حد بشود از نیروی فعاله زنان مملکت بیشتر استفاده کرد. قبلاً درباره برنامه‌های ضربتی برای دوره‌های محدود تربیت کارگران و حتی کشاورزان برای بعضی از مهارت‌ها صحبت شد. امیدوارم در زمره اشخاصی که تربیت می‌کنید زن‌ها را فراموش نکنید. برای بعضی کارهایی که حتی زنان بهتر از مردان هستند مثل کارهایی که بیشتر دست و انگشت مورد استفاده است، مثل صنایع اکترونیک، مثل رادیو و تلویزیون، حتی کارهای اداری و پشت میز آن‌ها پرکار و موقع شناس و پرحوصله هستند و همواره سر وقت می‌آیند، ولی اگر احتیاج به استفاده از آن‌ها در بعضی کارهای عادی کارگری باشد باید به همان ترتیب‌های ضربتی از مهارت خاص برخوردار شوند و به این طریق مقداری از کمبود نیروهای انسانی جبران بشود. قبلاً به این نکته اشاره کرده بودم که هر یک از افراد این کشور باید احساس کنند که دوره جدیدی در تاریخ مملکت آغاز شده و به این جهت هر فرد نسبت به این دوره تاریخی و نسبت به کشور خود، در هر وضع و موقعیتی که داشته باشد مسئولیتی دارد. کشوری که اینهمه مزایا و افتخارات به او ارزانی می‌کند مال خودش است و او هم نسبت به کشور خود مسئولیت و وظایفی دارد. احساسات میهنی و وطن پرستانه البته یک امر طبیعی است و همواره ارزش خاصی دارد، ولی کار کردن در شرایط و اوضاع فعلی با امکانات موجود دارای اهمیت فوق‌العاده می‌باشد. این قبیل امکانات به آسانی برای هیچ کشور دنیا پیش نمی‌آید. فقط گاهی اوقات چنین وضعی پیش میآید و چنین امکاناتی در یک موقع و در یک جا روی می‌دهد و در نتیجه فرصت‌هایی ایجاد می‌کند که نظیر آن خوشبختانه امروز برای ما فراهم شده است و اگر از آن استفاده نشود براستی حیف است، نه تنها حیف است، بلکه گناهی نابخشودنی است. پس افراد باید سعی کنند که اگر در حال درس خواندن هستند حداکثر تلاش را برای بهتر درس خواندن بکنند. اگر در فعالیت‌های خلاقه و تولیدی هستند تولیدشان را بالاتر ببرند و نه فقط کار مقرر خود را در مدت معینی انجام بدهند، بلکه اگر امکان داشته باشد کار اضافی هم در مقابل پاداش بکنند. اما امروزه انتظار آن را نداریم که افراد ایرانی کمربندها را سفت کنند، غذا کمتر بخورند، و برای یک بهشت موعود که رسیدنش را هر روز به چند سال بعد موکول می‌کنند تلاش نمایند. ما رفاه و آسایش را به بعد حواله نمی‌دهیم، بلکه سعی می‌کنیم از همین امروز تا جایی که امکان داشته باشد کارها را شروع کنیم. دیدید که اجرای تحصیلات مجانی و انجام عدالت اجتماعی و دوازده ماده انقلاب بهشت موعود نیست، بلکه این‌ها همه امروز وجود دارد و از آن‌ها استفاده می‌شود، تمدن بزرگی هم که به شما وعده داده شد بهشت موعود نیست، زیرا خیلی زودتر از آنچه که فکر می‌کردیم و صحبت از این می‌شد که دوازده سال بعد به مرزهای تمدن بزرگ برسیم، از هم اکنون در بعضی از قسمت‌ها وارد آن شده‌ایم. یکی از مواردی که زودتر از موعد مقرر می‌توانیم به تمدن بزرگ برسیم، مطالعه و ارائه طریق و فراهم کردن وسایلی است که از لحظه تولد نوزاد تا سن شش سالگی، او و مادرش چگونه تغذیه کنند. به این مرحله زودتر از موعد فرا رسیدن تمدن بزرگ انشاءالله خواهیم رسید. در سرویس‌های درمانی که علاوه بر بهداشت می‌خواهیم به مردم بدهیم از هیچگونه خرجی فروگذار نخواهیم کرد تا به هر قیمتی که شده و از هر کجا که ممکن است این سرویس‌ها را به ملت ایران عرضه بداریم. در برنامه‌هایی که مطرح شد قسمت‌های مهمی وجود دارد که باید رعایت بشود و آن قراردادهایی است که با ممالک متعددی امضاء کرده‌ایم، و ممکن است با ایلات متحده آمریکا نیز صحبت‌هایی بشود و قراردادهای عظیمی که وسعتش خیره کننده است به امضاء برسد. این‌ها مطالبی است که شاید در این برنامه گنجانده نشده باشد، ولی مآلا باید به آن اضافه بشود. مسئولیت‌هایی که هر فرد ایرانی اکنون در برابر میهن، اجتماع و جامعه خود دارد، روز بروز روشن تر و سنگین تر می‌شود. البته مسئولیت‌های انسانی و بین‌المللی دیگری که داریم آن‌ها را هم نه فقط انجام می‌دهیم بلکه شاید به تناسب موقعیت خودمان خیلی هم در این راه جلو باشیم. مسلماً به زودی پس از این تجدید نظر تا حدودی که فعلاً معلوم شد و حتی از این حد هم تجاوز خواهد کرد، برنامه پنجساله تولید کشور را خیلی بیش از دو برابر برنامه تهیه شده قبلی اضافه خواهد کرد. این افزایش تولید اشکالاتی بوجود خواهد آورد که نه تنها اشکال کمبود کارگر ماهر و کارگر عادی است، بلکه موضوع اینهمه قدرت پولی و زندگی مادی است که به عنوان تمدن غربی موجب بروز نقاط ضعف و ابتلائاتی است که ما باید از هم اکنون خود را در برابر آن‌ها واکسینه و حفظ کنیم و مصونیت ایجاد نماییم. این نقاط ضعف باید شناخته شود، باید از دبستان‌ها تا سایر مدارج تحصیلی درباره آن‌ها توضیح داده شود، در اجتماع نیز بوسیله دستگاه‌های وسایل ارتباط جمعی این نکات باید توضیح داده شود و درباره آن‌ها موشکافی بشود، امید این است که ما تمدن تکنولوژیک پیشرفته دنیای خارج را یاد بگیریم و حداکثر استفاده را از آن بکنیم و ضمناً سعی نماییم که نقاط ضعف و فساد و تباهی که بعضی اوقات همراه پیشرفت‌های تکنولوژیک است، راهی به مملکت ما پیدا نکند. برای اینکه ما زندگی سالم اخلاقی داشته باشیم انجام این کار لازم است. زندگی سالم اقتصادی نیز ضوابط و مقرراتی دارد که اساسش این است که در برابر هر کار دستمزد متناسبی وجود دارد. در دوره‌های استثنایی مثل دوره‌ای که ما در آن هستیم، شاید نتوان این ضوابط را رعایت کرد، چون تقاضا زیاد و عرضه کم است، ولی این را باید یک دوره استثنایی دانست. دوره استثنایی ما هم از لحاظ زمانی به قدری است که شاید بتوان نام آن را دوره طولانی گذاشت، در این صورت ضوابط باید روشن و مشخص شود، بخصوص ما که می‌کوشیم همه ایرانیان در برابر قوانین در اجتماع انقلابی ما با یکدیگر مساوی باشند. آن‌ها همانطور که مساوی به دنیا آمدند مسلماً مساوی هم از دنیا می‌روند، حتی اگر مقبره قشنگی هم برای شخص دست کنند، وقتی زیر خاک می‌رود اصل و نتیجه کار یکی است. تنها تفاوتی که بین دو ایرانی می‌تواند وجود داشته باشد حاصل کارشان است که به استعداد آن‌ها بستگی دارد. این امر چیزی از حقوق و احترام کسی کم نمی‌کند و از آنچه که نام آن را شرافت ذاتی می‌گذارم چیزی نمی‌کاهد. برای اینکه همه افراد ایرانی زندگی بهتری داشته باشند ما دارای موقعی خاصی هستیم که می‌توانیم برای همه مردم وسائل لازم را فراهم کنیم بطوری که علاوه بر ماحصل دسترنج کارشان، تسهیلاتی هم در زندگی روزانه شان فراهم شود، مانند تهیه مسکن با شرایط بسیار ساده، تحصیلات مجانی برای کودکان، بیمه‌های گوناگون، کمک به اقلام اصلی ارزاق عمومی، حتی موضوع تردد بوسیله اتوبوس نکه قیمت آن در برابر کرایه اتوبوس در سایر ممالک دنیا حقیقتاً قیمتی ناچیز و مسخره است. تفاوت این قیمت‌ها را با عوائد حاصله از فرآورده‌های نفتی مانند نفت، گازوئیل، نفت کوره، نفت سنگین تأمین کردیم بطوریکه بدون خرج تحصیل در حدود چهار صد و بیست و یک میلیارد ریال خواهد شد. این کمک را به جامعه ایرانی خواهیم کرد بخصوص که جمعیت ما مرتباً زیادتر خواهد شد. با تعیین ضوابط خاص در جامعه‌ای که اساسش بر عدالت اجتماعی و فلسفه آن (نه بر اصول آن) اضافه می‌شود، اطمینان دارم که دگرگونی بزرگی در زندگی مردم ایجاد خواهد شد. من امیدواری کامل دارم که با مسئولیت‌هایی که ذکر شد ما این برنامه را با تمام اضافات ممکن به خواست خداوند و با همت ملت ایران و زحمت شبانه روزی کسانی که مستقیماً در اجرای برنامه مسئولیت دارند با موفقیت به انتها برسانیم، بعلاوه از حالا باید به فکر تهیه نه فقط برنامه ششم، بلکه ترسیم برنامه بیست یا بیست و پنج سال آینده کشور و نسل آینده باشیم تا پس از طرح‌ریزی آن‌ها در خیلی از موارد قبل از دوازده سال دیگر نه به مرز تمدن بزرگ برسیم، بلکه وارد آن بشویم. و اما درباره پس از رسیدن به تمدن بزرگ، باید توجه داشت که وسعت دید بشر هیچوقت انتها ندارد. استعداد بشر درآینده چیزهایی را پیدا خواهد کرد که امروز به نظر ما نمی‌رسد. اگر این امر نبود دنیا ترقی نمی‌کرد و مدت‌ها پیش در یک نقطه متوقف می‌شد و هیچگاه ما امروز شاهد این پیشرفت‌های محیرالعقول و تکنولوژیک پیشرفته نبودیم. پس با امید فراوان به آینده، تجدید نظر در برنامه پنجساله پنجم را تأیید می‌کنیم و به ملت ایران تبریک می‌گوییم و یادآور می‌شویم که ایران بیش از آنچه که امروز در اطراف آن صحبت کردیم پیشرفت و ترقی خواهد کرد.