بازدید اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر از زلزله‌زدگان طبس و پیرامون شهریور ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی
| بازایستادن برنامه‌های عمرانی کشور و بازگشت به دوران پیش از مشروطه و اسلام حکومتی | درگاه محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | برنامه عمرانی ششم/ سال ۲۵۳۷ شاهنشاهی خرداد ماه تا امرداد ماه |
بازدید اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر از زلزله‌زدگان طبس و پیرامون شهریور ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی
زلزله‌ای سهمگین طبس تنها عروس کویر ایران را در روز ۲۶ شهریور ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی با خاک یکسان کرد.
به فرمان شاهنشاه بی درنگ ارتش شاهنشاهی به یاری زلزله زدگان شتافت و ۷۰۰ سرباز همراه آمبولانس و ۵ فروند هلیکوپتر و ۹ هواپیمای سی – ۱۰۳ و ۳۰ هزار تخت و پتو و پزشک و خون و دارو در اختیار شیر و خورشید سرخ قرارگرفت و به سرزمین‌های زلزله زده فردوس و طبس فرستاده شدند. دو فروند هواپیما سی - ۱۰۳ ارتش همراه دارو و مواد خوراکی و بیمارستان صحرایی از تهران بی درنگ به مناطق زلزله زده پرواز کردند. بیمارستان صحرایی با ۴ جراح، چهار متخصص بیهوشی، دو پزشک عمومی، ۱۶ بهیار و کمک بهیار، ۱۵۰ امدادگر و ۶۰ داروی مورد نیاز برپاشد. افزون بر این همه بیمارستان‌های جمعیت شیر و خورشید سرخ و همه بیمارستان‌های ارتش شاهنشاهی در تهران و شهرهای نزدیک طبس برای پذیرفتن زخمی شدگان به حال آماده باش درآمدند.
به امر شاهنشاه ۳۰ تُن حبوبات و قند و چای برای آسیب دیدگان زلزله فرستاده شد. ۱۶ تن برنج، ۴ تن حبوبات، ۳ تن روغن ، ۳ تن قند و ۳ تن شکر و یک تن چای که به هزینه شاهنشاه آریامهر خریداری شده است با یک هواپیمای سی تُنی ارتش شاهنشاهی به طبس و فردوس ترابر شد. هم چنین شاهنشاه دستور دادند که ۲۰ تخت از تخت‌های بیمارستان دربار شاهنشاهی برای درمان زخمی شدگان ویژه شود.
شاهنشاه آریامهر از شهر زلزله زده طبس و روستاهای پیرامون آن بازدید کردند. شاهنشاه که بسیار غمگین و آزرده بودند چندین بار به میان مردم رفتند و از آنها دلجویی کردند. دعوت شاهنشاه به میان مردم با فریاد یک پیرمرد آغاز شد که بی امان فریاد می‌زد « من شاهم را می‌خواهم، من شاهم را می‌خواهم » و هنگامی که شاهنشاه به نزدیک پیرمرد رسیدند پیرمرد بی اختیار بر زمین نشست و‌های های گریست. پیرمرد ۲۵ تن از خانواده خود را از دست داده بود و دیگر کسی را نداشت، گفته‌هایش در لابلای گریه‌هایش و همهمه مردم که هر یک چیزی می‌خواستند مفهوم نبود ولی آنچه بود همه از شاهنشاه می‌خواستند تا به فکر نجات بقیه باشند. نماینده مردم طبس در مجلس شورای ملی گزارشی رسا به آگاهی همایونی رساند. شاهنشاه آریامهر دوباره به میان مردم رفتند و پس از دلجویی از مردم، اندوه بسیار خود را از این فاجعه بزرگ ابراز فرمودند و به مردم طبس و ملت ایران تسلیت گفتند. شاهنشاه آریامهر به مردم گفتند که ولیعهد در خارج از کشور به سر می‌برند و با شنیدن این خبر سخت متاثر شده‌اند و با تلفن از من خواسته‌اند تا همدری شان را به مردم طبس اعلام کنم.
سپس گزارش‌های کار و چگونگی زلزله را دکتر مژدهی وزیر بهداری و بهزیستی، دکتر خطیبی مدیر عامل شیر و خورشید سرخ و تیمسار سپهبد ناصحی فرمانده هماهنگی عملیات به آگاهی همایونی رساندند. پس از شنیدن گزارش‌ها شاهنشاه دوباره به میان مردم رفتند و از مسئولان پیوسته درباره چگونگی کارها پرسش می‌فرمودند. دختر شش ساله‌ای که سبب شگفتی باشندگان شد به شاهنشاه آریامهر گفت اگر دستگاه زنده یاب که اختراع یک ایرانی است و امدادگران با کار آن آشنا هستند در اختیار می‌داشتیم شمار زیادی را که احتمال زنده بودنشان می‌رود از زیر خاک بیرون می‌کشیدیم. شاهنشاه دستور دادند که بی درنگ و با نخستین هواپیما این دستگاه را به طبس بیاورند.
شاهنشاه آریامهر برای چندمین بار به میان مردم رفتند. هوای گرم و سوزنده کناره کویر امان می‌برید ولی شاهنشاه ساعت‌ها به حرف‌های مردم گوش فرادادند و در هر مورد دستورهای نیازین را به شخص نخست وزیر دادند، درباره درخواست‌های کندن چاه در روستاهای آسیب دیده برای کشاورزی ، لاروبی قنات‌ها، پرداخت وام‌های کشاورزی فوری و ساده و بدون بوروکراسی، رسیدگی به وضع کارمندان دولت در منطقه، بازسازی شهر دستور دادند و برای بسیاری درخواست‌های دیگر سپارش‌های نیازین را فرمودند.
طبس از روی زمین گم شد. بیش از ۱۱۰۰۰ تن در این شهر و روستاهای پیرامون چون روستاهای کاشمری، احمدیه، تورغلیان، ملشجانان، جوخا و اکبرآباد دز زیر آوار مانده و کشته شده‌اند. نخستین گروه امداد به فرماندهی سرهنگ دوم پیاده غلامرضا ازما از مرکز آموزش بیرجند وارد طبس شد. بی درنگ دو بیمارستان صحرایی از سوی شیر وخورشید سرخ در فرودگاه طبس برپاشد. گروه‌های کمک لحظه به لحظه با هواپیما و خودرو وارد می‌شوند.
بی درنگ بیش از ۳۰۰ تن از زخمی شدگان با یک فروند هواپیمای سی – ۱۰۳ که از تهران انبوهی از ابزارهای پزشکی و دارو به طبس آورده بود، به بیمارستان‌های تهران ترابر شدند. سخنگوی شیر و خورشید سرخ به آگاهی رساند که یک پل هوایی میان تهران و طبس بوجود آمده است که در این مسیر از یک سو ابزار پزشکی نیازین و نیروی انسانی به طبس آورده می‌شوند و از سوی دیگر زخمی شدگان به تهران برده می‌شوند. بیش از ۱۲۰۰ تن زخمی دیگر با هواپیما و هلیکوپترهای نظامی و خودروهای ارتش به بیمارستان‌های مشهد، تهران و دیگر شهرهای جنوبی استان خراسان ترابر شدند.
از سی هشت مامور انتظامی شهربانی طبس تنها هشت تن زنده مانده‌اند و ۳۰ مامور به هنگام گشت و کمک رسانی زیر آوار جانسپرده‌اند.
پیام علیاحضرت شهبانو به مناسبت زلزله طبس:
- زلزله مصیبت بار و دلخراش خراسان که جان گروه کثیری از هموطنان عزیز ما را گرفت و جمعیت زیادی را بی خانمان کرد برای من مانند هر ایرانی واقعه‌ای دردناک و تاثرآور بود. برای کمک به بازماندگان این حادثه غم انگیز و یاری آنان که از لحاظ جانی و یا مالی زیان دیده‌اند از همه افراد این سرزمین دعوت می‌کنم تا حدی که می‌توانند به کمک هم نوعان خود که دچار این فاجعه شده‌اند بشتابند.
علیاحضرت شهبانو با یک هواپیمای سی – ۱۳۰ نظامی برای رسیدگی به وضع آسیب دیدگان زلزله خراسان وارد طبس گردیدند و از سوی مردم و استاندار خراسان و مدیر عامل شیر و خورشید سرخ و شماری از بلندپایگان محلی پیشباز شدند. علیاحضرت شهبانو سپس با هلیکوپتر از مناطق زلزله زده طبس و پیرامون بازدید نمودند. آنگاه علیاحضرت با خودرو از شهر دیدن کردند و به میان بازماندگان زلزله سهمگین رفتند و با آنان گفتگو فرمودند. بازماندگان از فشار اندوه سدا در گلویشان می‌شکست با شهبانو درد و دل کردند. شهبانو که بسیار غمگین شده بودند اشک ریزان آنها را دلداری می‌دادند و با آنان همدری نمودند.
علیاحضرت شهبانو سپس به چادرهای شیر و خورشید سرخ رفتند و در کنار مردم نشستند. مردم از شهبانو درخواست بولدوزر بیشتر برای بیرون کشیدن جان باختگان خود و به خاک سپردن آنان کردند. به علیاحضرت گفته شد که بولدوزرها از مشهد و بجنورد در راه هستند. علیاحضرت شهبانو پس از رسیدگی به نیازهای آسیب دیدگان به وزیر بهداری دستور دادند برای هماهنگی کارهای درمانی و ضدعفونی و پاکسازی و بهداشتی کردن شهر در طبس بمانند. هم چنین به مدیر عامل شیر و خورشید سرخ دستور دادند که گروه‌های بیشتری از امدادگران برای کمک رسانی به منطقه آورده شوند.
به آگاهی علیاحضرت رسید که چاهی که نزدیک نیروگاه برق قراردارد آماده شده است و می‌توان با تانکر به مردم آب رساند، هم چنین آب قنات گلشن که از کانال اصلی منحرف شده بود به کمک سربازان در راستای اصلی قرارگرفته است.
یک کارخانه برق نیز به طبس ترابر شد و روشنایی چادرها فراهم گردید.
سخنگوی جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به آگاهی رساند: عملیات امدادی برای کمک به آسیب دیدگان زلزله با همکاری موثر ارتش شاهنشاهی، ژاندارمری کشور شاهنشاهی، وزارت بهداری و بهزیستی و شعبه‌های جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و پشتیبانی سازمان امداد مرکز کل و مردم با خرسندی انجام می‌شود و ادامه دارد. در سه روز نخست بیش از ۵۰ تن مواد خوراکی خام و کنسرو، بیش از ۳۵۰۰ دستگاه چادر، ۱۳۵۰۰ تخته پتو – ۱۷۰۰ چراغ خوراک پزی و فانوس – پنج دستگاه منبع آب ۱۰۰۰ لیتری – ۶۰۰ گالن ۲۰ لیتری آب آشامیدنی – ۴۰۰ جعبه ابزار زندگی – چند تانکر سوخت به منطقه آورده شده است. بیمارستان صحرایی با گنجایش ۴۰۰ زخمی با جراح و متخصص بیهوشی و پزشک عمومی و بهیار و کمک بهیار و امدادگر و دارو بی درنگ در فرودگاه طبس برپاشد.
به فرمان شاهنشاه کمک‌های ارتش شاهنشاهی به مردم زلزله زده استان خراسان هم چنان ادامه خواهد یافت (روز سوم پس از زلزله). برابر آگاهی از روابط عمومی نیروی زمینی شاهنشاهی سه تیم پزشکی مجهز از تهران، مشهد و بیرجند به منطقه فرستاده شده‌اند. هلیکوپترهای نیروی زمینی شاهنشاهی در اختیار فرمانده عملیات ستاد امداد محل قرارگرفته است و یکان‌های نیروی زمینی شاهنشاهی جای گرفته در منطقه اکنون ۴۸ دستگاه خودرو، اتوبوس، آمبولانس، کامیون و تیم‌های مردم یاری و بیش از ۲ گردان سرباز در اختیار فرمانده عملیات ستاد امدادی فرستاده شده از مرکز قرارداده است. با ایجاد یک پل هوایی زخمی شدگان برای درمان فوری در بیمارستان‌های نیروهای مسلح شاهنشاهی به تهران ترابر می‌شوند. همه امکانات لجستیکی و پشتیبانی نیروی زمینی شاهنشاهی برای کمک به زخمی شدگان بسیج و هم اکنون شمار بسیار زیادی چادر، تختخواب، پتو و سایر تجهیزات زیست صحرایی به منطقه فرستاده شده است و این پشتیبانی همچنان ادامه دارد.
زخمی شدگان پیوسته با هواپیماهای نیروی هوایی شاهنشاهی به بیمارستان‌های ارتش ترابر می‌شوند.
سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی هیاتی به سرپرستی سازمان امور اجتماعی و سازمان و سرپرست برنامه حمایت از خانواده‌های بی سرپرست به طبس فرستاد. این هیات زیر سرپرستی جمعیت شیر خورشید سرخ ایران همکاری‌های گسترده‌ای در زمینه فراهم ساختن داروی مورد نیاز بازماندگان و هم چنین بررسی دشواری‌ها و انجام خدمات اجتماعی به گردن دارد.
شماری از کارمندان دولت برابر یک روز حقوق خود را برای کمک به زلزله زدگان دادند. اتاق بازرگانی و صنایع و معادن با چاپ جارنامه‌ای از بخش خصوصی درخواست کرد که به کمک زلزله زدگان بشتابند. بدین روی کمیته ویژه‌ای در اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران تشکیل شده تا کمک‌های نقدی و جنسی را به شهر ماتم زده طبس برساند. اصناف پایتخت برای گردآوردن کمک‌ها و اعانه‌های اصناف کمیته ویژه‌ای از معتمدین در اتاق اصناف تشکیل دا. صاحبان صنایع و یکان‌های تولیدی نیز در این راه تلاش‌های دیگری را آغاز کرده‌اند.
وزارت نیرو پنج دستگاه مولد برق برای مردم زلزله زده فرستاد. از سوی وزارت پست و تلگراف و تلفن ۱۲ کانال مخابراتی برای مردم در طبس و پیرامون دایر شد تا مردم بتوانند با دیگر شهرها تماس برقرارکنند. بازسازی خط‌های ارتباطی و بهبود وضع مخابراتی با شتاب هر چه بیشتر انجام می‌شود. از سوی وزارت کشاورزی گروهی کارشناس برای برآورد میزان زیان وارده به کشتزارها به طبس و پیرامون فرستاد. بانک تعاون کشاورزی نیز مامورانی گسیل داشت تا ترتیب دادن وام به کشاورزان زیان دیده را بدهند. در اجرای فرمان شاهنشاه آریامهر کمک ارتش به زلزله زدگان هم چنان ادامه دارد.
هر آخوندی نیز جارنامه ای داد و کوشش کرد که خود را راه حل دشواری‌های طبس نشان دهد. همان پادرمیان‌ها، میان شریف امامی و آخوندها نزد نخست وزیر رفتند و گفتند که بازسازی را به آخوندها بدهد و این کار « آقایان » را شادمان خواهدکرد. شریف امامی خودسرانه بدون گرفتن پروانه از شاهنشاه و هیات دولت به سپهبد عاطفی دستور داد که بی درنگ خود و همکارانش از طبس و پیرامون بیرون روند. طبس و مردمش در هیاهوی هرج و مرج در کشور گم شدند.