تفاوت میان نسخه‌های «اصلاحات ارضی و الغای رژیم ارباب و رعیتی»

از مشروطه
پرش به ناوبری پرش به جستجو
خط ۴۸: خط ۴۸:
 
پس از آنکه در سال ۱۳۲۸ [[املاک سلطنتی]] از سوی مجلس شورای ملی به اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی دوباره برگردانده شد، شاهنشاه برآن شدند که با '''فرمانی که در هفتم بهمن ماه ۱۳۲۹''' صادر کردند املاک سلطنتی را میان کشاورزان تقسیم کنند.  
 
پس از آنکه در سال ۱۳۲۸ [[املاک سلطنتی]] از سوی مجلس شورای ملی به اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی دوباره برگردانده شد، شاهنشاه برآن شدند که با '''فرمانی که در هفتم بهمن ماه ۱۳۲۹''' صادر کردند املاک سلطنتی را میان کشاورزان تقسیم کنند.  
  
−
در سال ۱۳۳۸ برابر با ۱۹۵۹ میلادی، [[محمدرضا شاه پهلوی]] تصمیم گرفت به اصلاحات اجتماعی - اقتصادی دست بزند بر این اساس از دکتر منوچهر اقبال نخست‌وزیر وقت خواست که پیش‌نویس لایحه اصلاحات ارضی را برای ارائه به مجلس آماده کند. وزیر کشاورزی در آن زمان جمشید آموزگار لایحه‌ای برای اصلاحات ارضی یه مجلس تقدیم کرد. مالکان بزرگ که نماینده مجلس بودند این لایحه را به سود خود تغییر دادند و آنها آموزگار را به باد انتقاد گرفتند که اصلاحات ارضی در سر آمریکایی‌ها وجود دارد.<ref>George Lenczowski, ed: Iran under the Pahlavis. Stanford, 1978, p. 263</ref>
+
در سال ۱۳۳۸ برابر با ۱۹۵۹ میلادی، [[محمدرضا شاه پهلوی]] تصمیم گرفت به اصلاحات اجتماعی - اقتصادی دست بزند بر این اساس از دکتر منوچهر اقبال نخست‌وزیر وقت خواست که پیش‌نویس لایحه اصلاحات ارضی را برای ارائه به مجلس آماده کند. وزیر کشاورزی در آن زمان جمشید آموزگار لایحه‌ای برای اصلاحات ارضی یه مجلس تقدیم کرد. مالکان بزرگ که نماینده مجلس بودند این لایحه را به سود خود تغییر دادند و آنها آموزگار را به باد انتقاد گرفتند .<ref>George Lenczowski, ed: Iran under the Pahlavis. Stanford, 1978, p. 263</ref>
  
 
به هر روی این لایحه تغییر یافته از تصویب مجلس که اکثریت آن را مالکان تشکیل می‌دادند گذشت. در ۱۶ ژوئیه ۱۹۶۰ میلادی [[محمدرضا شاه پهلوی]] این لایحه را امضا کرد و گفت که این نخستین گام ما در این سوی است لایحه‌های دیگری را برای اصلاحات ارضی خواهم آورد و به همه پرسی خواهم گذاشت تا ملت ایران درباره آن تصمیم بگیرند.<ref>Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah. University of California Press, 2009, p. 231</ref> این نسخه اصلاح شده اصلاحات ارضی از تصویب مجلسی گذشت که اکثریت آن را مالکان تشکیل می‌دادند. به همین جهت قانون مزبور منافع مالکان را تأمین کرد. بنابر این قانون، هر مالک می‌توانست تا ۴۰۰ هکتار زمین آبی یا ۸۰۰ هکتار زمین دیم را برای خود نگاه دارد. در مجموع، مجلس راه‌هایی را پیش‌بینی کرد که حتی‌الامکان مانع از تحقق واقعی اصلاحات ارضی شد و به جانبداری از منافع مالکان پرداخت.
 
به هر روی این لایحه تغییر یافته از تصویب مجلس که اکثریت آن را مالکان تشکیل می‌دادند گذشت. در ۱۶ ژوئیه ۱۹۶۰ میلادی [[محمدرضا شاه پهلوی]] این لایحه را امضا کرد و گفت که این نخستین گام ما در این سوی است لایحه‌های دیگری را برای اصلاحات ارضی خواهم آورد و به همه پرسی خواهم گذاشت تا ملت ایران درباره آن تصمیم بگیرند.<ref>Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah. University of California Press, 2009, p. 231</ref> این نسخه اصلاح شده اصلاحات ارضی از تصویب مجلسی گذشت که اکثریت آن را مالکان تشکیل می‌دادند. به همین جهت قانون مزبور منافع مالکان را تأمین کرد. بنابر این قانون، هر مالک می‌توانست تا ۴۰۰ هکتار زمین آبی یا ۸۰۰ هکتار زمین دیم را برای خود نگاه دارد. در مجموع، مجلس راه‌هایی را پیش‌بینی کرد که حتی‌الامکان مانع از تحقق واقعی اصلاحات ارضی شد و به جانبداری از منافع مالکان پرداخت.

نسخهٔ ‏۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۲۳:۲۷

درگاه محمدرضا شاه پهلوی انقلاب شاه و مردم قوانین انقلاب شاه و مردم
محمدرضا شاه پهلوی انقلاب شاه و مردم را آغاز می‌کند
شاهنشاه خبر اصلاحات و رفراندوم را به کنگره ملی کشاورزان می‌دهد. تهران. ۱۳۴۱
سخنرانی شاهنشاه پس از تصویب منشور انقلاب سفید. تهران. ۱۳۴۱
شاهنشاه سند زمین‌های املاک سلطنتی را در کاخ مرمر به کشاورزان می‌دهند ۴ آبان ۱۳۲۹
شاهنشاه تقسیم زمین به کشاورزان را با املاک سلطنتی در ورامین آغاز می‌کنند ۱۳۳۱
شاهنشاه سند مالکیت زمینهای تقسیم شده را به کشاورزان می‌دهد
پادشاه، علی امینی و ارسنجانی، پادشاه سند مالکیت زمین‌ها در کرمانشاه را به کشاورزان می‌دهد
شاهنشاه سند مالکیت زمین‌ها را به کشاورزان می‌دهد
محمدرضا شاه پهلوی سند مالکیت زمینهای تقسیم شده را به زنان کشاورز می‌دهد
شاهنشاه سند مالکیت زمین‌ها را به کشاورزان خراسان می‌دهد
کشاورزان آذربایجان پس از دریافت سند مالکیت زمینی که بر روی آن کار می کردند از شاهنشاه
سخنرانی شاهنشاه پس از تصویب منشور انقلاب سفید. تهران. ۱۳۴۱
شاهنشاه سند مالکیت زمین را به زنان کشاورز می‌دهند
شاهنشاه سند مالکیت زمین را به کشاورزان می‌دهند. تهران. ۱۳۴۱
شاهنشاه سند مالکیت زمین‌ها را به کشاورزان می‌دهند. ورامین ۱۳۴۰
شاهنشاه سند مالکیت زمین‌ها را به کشاورزان می دهند گنبدکاووس ۱۳۴۸
شاهنشاه اسناد مالکیت را به کشاورزان کرج می دهند
کشاورزان مراغه سند زمین‌های کشاورزی را از نخست‌وزیر علی امینی دریافت می‌کنند
کوتاهی پیش از پخش سندها به کشاورزان
شاهنشاه سند مالکیت زمین‌های کشاورزی استان اصفهان را در بنای تاریخی چهلستون به کشاورزان می‌دهند
شاهنشاه سند املاک سلطنتی را میان کشاورزان تقسیم می‌کنند
شاهنشاه سند مالکیت زمین‌های کشاورزی را در ترکمن صحرا به کشاورزان می‌دهند
کشاورزان زنجان مالک زمین می‌شوند ۱۳۴۱

اصلاحات ارضی یا الغای رژیم ارباب و رعیتی عبارت است از تغییرات اساسی در میزان و نحوه مالکیت اراضی به ویژه اراضی کشاورزی و مراتع برای افزایش بهره‌وری همگانی جامعه. اصلاحات ارضی در کشور به فرمان و اراده استوار اعلیحضرت شاهنشاه محمدرضا شاه پهلوی انجام یافت و یکی از بزرگترین پروژه اصلاحی و بهسازی تاریخ نوین ایران است. بدین ترتیب شیوه مالکیت زمین‌های کشاورزی از دست فئودال‌ها یا مالکان بزرگ به خرده مالکی و توزیع مجدد آن بین کشاورزان تغییر یافت.

پیشینه

شاهنشاه در روز ۴ آبان ماه ۱۳۲۹ در کاخ مرمر شمار بیش از ۱۶۰۰ تن از کشاورزان را فراخواندند و سند مالکیت املاک سلطنتی را به آنها دادند و سپس با فرمانی که شاهنشاه در هفتم بهمن ماه ۱۳۲۹ برای تقسیم املاک سلطنتی میان کشاورزان صادر کردند اصلاحات ارضی آغاز شد. شاهنشاه در روز ۲۱ امرداد ۱۳۳۱ در فرمایشات خود هنگام دادن اسناد مالکیت یازده قریه به کشاورزان ورامین و روستاهای پیرامون آن فرمودند که "...تا اندازه‌ای که به خود من مربوط است با اتخاذ یک رویه جدید وسیله بالا بردن سطح زندگی رعایا فراهم و بهترین طریق نیز این بود که کشاورز مالک و صاحب زمینی بشود که در آن زحمت می‌کشد و کار می‌کند....[۱] شاهنشاه برای پشتیبانی از کشاورزان که بتوانند زمین‌ها را بخرند با گشایش بانک عمران و شرکت‌های تعاونی پایه‌های اقتصادی برای پیروزی اصلاحات ارضی نهادند[۲] که سرانجام آن تغییر اجتماعی بنیانی در ایران بود.

اصلاحات ارضی سپس در سال ۱۳۳۴ با قانون فروش خالصجات به مرحله دوم خود وارد شد و از سال ۱۳۳۶ بانک عمران و تعاون روستایی که در سال ۱۳۳۱ بنیان شده بود که کشاورزان را پشتیبانی مالی کند و با دادن اعتبار ارزان کشاورزان بتوانند زمین‌های خالصجات را بخرند. بدین ترتیب تا هنگام آغاز مرحله سوم یعنی اعلام اصول انقلاب شاه و مردم، زمین‌های هزار و چهار صد قریه با پهنه ۲۰۰ هزار هکتار، میان بیش از ۴۲۰۰۰ کشاورز تقسیم گردید. با این اصلاحات وضعیت بیش از نیمی از جمعیت ایران از رعیتی به کشاورز مالک دگرگون شد.

احمد قوام که خود از ملاکین بزرگ ایران بود سیاست دیگری در سر داشت و آن اینکه ۱۵٪ سهم کشاورزان افزایش یابد. در ماده چهارم برنامه کابینه خود برای بهبود زندگانی کشاورزان که اکثریت تام مردم زحمتکش این مملکت را تشکیل می‌دادند پانزده درصد اضافه از سهم مالک را برای آنان درنظر گرفت[۳]. شاهنشاه بر پایه فرمانی که در هفتم بهمن ماه ۱۳۲۹ صادر کردند تقسیم املاک سلطنتی را میان کشاورزان آغاز کردند. این سیاست کشاورز مالک دو مخالف بزرگ داشت، مالکان بزرگ و دیگر روحانیون و موقوفات مذهبی که ۷۰٪ زمین‌های کشاورزی را در اختیار داشتند، یعنی دو گروهی که ثروت خود را از راه دسترنج کشاورزان اندوخته‌بودند. نخستین مخالفت با اصلاحات ارضی به وسیله محمد مصدق سازمان داده شد. مصدق با اختیاراتی که از مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفدهم بدست آورده بود لایحه‌های خود را تصویب می‌کرد و به اجرا می‌گذاشت. مصدق مدل افزایش سهم کشاورز قوام را برداشت و تغییراتی در آن داد، به جای ۱۵٪ که قرار بود به کشاورز داده شود تنها ۱۰٪ را برای کشاورز کنار گذاشت و ۱۰٪ برای بنای مسجد و دیگر خدمات برای دهات درنظر گرفته شد. برپایه این لایحه مالکیت زمین همچنان در دست مالکین بزرگ می‌ماند. تا آن زمان مالک بزرگ ۱۰۰٪ بهره مالکانه می برد با این لایحه مصدق خواست که سهم مالکان ۸۰٪ بشود، ۱۰٪ به کشاوز داده شود و ۱۰٪ برای امور چرخاندن دهات برای ساختن مسجد و غیره داده شود. ولی با برنامه تقسیم اراضی که شاهنشاه در پیش داشتند مالکیت به کشاوز داده می‌شد و بهره ۱۰۰٪ به کشاورز تعلق می‌یافت.

پیروزی و موفقیت برنامه اصلاحات ارضی با تقسیم املاک سلطنتی پژواک مثبتی میان ملت و کشاورزان پیدا کرد. با این کار مالکان بزرگ ایران که آنها به هزار فامیل (خانواده قاجار) نامیده می‌شدند و ملایان که بخش بزرگی از زمین‌های کشاورزی ایران را در دست داشتند، نگران شدند که آنها نیز روزی وادار خواهند شد که مالکیت زمین‌ها و دهات‌ها با اهالی آن را از دست بدهند و آنها را به کشاورزانی که روی زمین‌ها کار می کردند بدهند. زمانی که شاهنشاه از دیگر مالکان خواستند که از ایشان سرمشق بگیرند و زمین‌های خود را نیز تقسیم کنند، محمد مصدق به خروش افتاد و با بکار بردن همه امکانات سیاسی خود کوشش کرد که برنامه اصلاحات ارضی را بازایستاند. بدین روی، مصدق، وزیر دربار حسین علا را که مسئول به انجام رساندن برنامه‌ریزی اصلاحات ارضی بود را برکنار کرد و املاک سلطنتی را مصادره کرد و گفت که املاک سلطنتی به دولت تعلق دارد. گام بعدی وی تشکیل یک گروه هشت نفری بود که در قانون اساسی تغییراتی بوجود آورند و امکان انجام هرگونه اصلاحاتی مانند اصلاحات ارضی از شخص پادشاه گرفته شود. ملت ایران که مشتاق اصلاحات در کشور بودند و به ویژه اصلاحات ارضی، با رستاخیز خود[۴] و پشتیانی از شاهنشاه، دولت مصدق را سرنگون کردند. شاهنشاه برنامه اصلاحات را گسترش دادند تا در روز ۶ بهمن ۱۳۴۱ ملت ایران به پای صندوق‌های رای رفتند و به برنامه انقلاب شاه و مردم با اکثریت آری گفتند. این بار مخالفان اصلاحات که منافعشان با اصلاحات ارضی به خطر افتاده بود، روح‌الله موسوی خمینی را به جلو انداختند ولی این بار نیز مردم ایران به نفع اصلاحات و پشتیبانی از شاهنشاه و علیه مرتجعین بپا خاستند و خمینی از ایران تبعید شد[۵]. مخالفین اصلاحات در سال ۱۳۵۷ به رهبری خمینی برنامه اصلاحات شاهنشاه را بازایستاندند و آنچه را که ملت در درازای این سال‌ها بدست آورده بود، قدم به قدم از دهان ملت ایران بیرون می‌کشد.

فرمان شاهنشاه بر واگذاری املاک سلطنتی به کشاورزان ۷ بهمن ۱۳۲۹

پیش از اصلاحات ارضی ۵۰ در صد از زمین‌های کشاورزی در دست مالکان بزرگ بود. ۲۰ در صد متعلق به اوقاف و در دست ملایان بود و ۱۰ در صد زمین‌های دولتی یا خالصجات بود و ۲۰ درصد به کشاورزان تعلق داشت. پیش از اصلاحات ارضی به دستور شاهنشاه ۱۸۰۰۰ روستا را در فهرستی درآوردند که آن زمینها می‌بایستی بین روستاییان تقسیم شود.[۶]

پس از آنکه در سال ۱۳۲۸ املاک سلطنتی از سوی مجلس شورای ملی به اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی دوباره برگردانده شد، شاهنشاه برآن شدند که با فرمانی که در هفتم بهمن ماه ۱۳۲۹ صادر کردند املاک سلطنتی را میان کشاورزان تقسیم کنند.

در سال ۱۳۳۸ برابر با ۱۹۵۹ میلادی، محمدرضا شاه پهلوی تصمیم گرفت به اصلاحات اجتماعی - اقتصادی دست بزند بر این اساس از دکتر منوچهر اقبال نخست‌وزیر وقت خواست که پیش‌نویس لایحه اصلاحات ارضی را برای ارائه به مجلس آماده کند. وزیر کشاورزی در آن زمان جمشید آموزگار لایحه‌ای برای اصلاحات ارضی یه مجلس تقدیم کرد. مالکان بزرگ که نماینده مجلس بودند این لایحه را به سود خود تغییر دادند و آنها آموزگار را به باد انتقاد گرفتند .[۷]

به هر روی این لایحه تغییر یافته از تصویب مجلس که اکثریت آن را مالکان تشکیل می‌دادند گذشت. در ۱۶ ژوئیه ۱۹۶۰ میلادی محمدرضا شاه پهلوی این لایحه را امضا کرد و گفت که این نخستین گام ما در این سوی است لایحه‌های دیگری را برای اصلاحات ارضی خواهم آورد و به همه پرسی خواهم گذاشت تا ملت ایران درباره آن تصمیم بگیرند.[۸] این نسخه اصلاح شده اصلاحات ارضی از تصویب مجلسی گذشت که اکثریت آن را مالکان تشکیل می‌دادند. به همین جهت قانون مزبور منافع مالکان را تأمین کرد. بنابر این قانون، هر مالک می‌توانست تا ۴۰۰ هکتار زمین آبی یا ۸۰۰ هکتار زمین دیم را برای خود نگاه دارد. در مجموع، مجلس راه‌هایی را پیش‌بینی کرد که حتی‌الامکان مانع از تحقق واقعی اصلاحات ارضی شد و به جانبداری از منافع مالکان پرداخت.

دومین فاز اصلاحات ارضی

محمدرضا شاه پهلوی در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۰ دکتر علی امینی را به نخست‌وزیری منصوب می‌کند. دکتر امینی، حسن ارسنجانی را به مقام وزیر کشاورزی خود می‌گمارد. ۱۹ دی ۱۳۴۰ کابینه دکتر امینی نخستین لایحه اصلاحات ارضی تصویب شده را تغییراتی اساسی برابر فرمان پادشاه می‌دهد و آن را به آگاهی ملت می‌رساند..[۹]

سومین لایحه اصلاحات

پس از کناره گیری امینی از مقام خویش اسدالله علم را در ۲۸ تیر ۱۳۴۱ محمد رضا شاه پهلوی به نخست وزیری می‌گزیند. ارسنجانی در مقام خود ابقا می‌شود. هدف ارسنجانی ایجاد یک طبقه‌ای از کشاورزان مستقل است. ارسنجانی به لایحه‌ای را که در دوه نخست وزیری دکتر امینی نوشته شده می‌افزاید. بدین قرار که مازاد زمینهایی که به دنبال محدودیت مالکیت زمینهای کشاورزی از مالکین گرفته شده بلافاصله به رعایایی که در آن به کشت مشغول هستند فروخته شود. در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۴۱ محمدرضا شاه پهلوی در کنگره ملی کشاورزان این طرح را مطرح می‌کند. ۴۲۰۰ دهقانانی که در کنگره حضور داشتند غریو شادی می‌کشند.[۱۰] در تاریخ۶ بهمن ۱۳۴۱ رفراندوم و همه پرسی در ایران انجام می‌گیرد که به تایید اصلاحات پیشنهادی می‌انجامد. ۵۵۹۸۷۱۱ برای انقلاب سفید و ۵۲۱۱۰۸ علیه انقلاب سفید آرای خود را به صندوقها ریختند.[۱۱] برای نخستین بار در تاریخ ایران زنان نیز به پای صندقهای رای می‌روند. در تهران ۱۶،۴۳۳ و در دیگر شهرستانها ۳۰۰،۰۰۰ رای آری خود را به صندوقها ریختند.[۱۲]

اجرای اصلاحات ارضی در ایران

اصلاحات ارضی در ایران با تصویب قانون اصلاحات ارضی در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۴۰ آغاز شد و با رفراندوم ۶ بهمن ۱۳۴۱ به مرحله اجرا در امد. اصلاحات ارضی در سه مرحله انجام شد:

در مرحله نخست تعیین شد که هیچ مالکی بیش از یک ده نداشته باشد. مازاد زمینها و ده‌ها می‌باید به کشاورزانی که در آن زمینها به بهره برداری مشغول بودند فروخته شود. با فروش سهام کارخانجات دولتی ترتیب باز پرداخت بهای زمینها به مالکان فراهم گردید.

در مرحله دوم صاحبان زمینهای استیجاری می‌باید یا به تقسیم درآمد حاصل از اجاره بپردازند و یا بر اساس قراردادهای اجاره، زمین‌ها را به کشاورزان بفروشند. به عبارت دیگر مالکان موظف شدند که یا ملک کشاورزی خود را برای سی سال به کشاورزان اجاره نقدی دهند و یا آن را با توافق بدانها بفروشند. بدین ترتیب حداکثر مالکیت زمین‌ها در دست یک مالک بسیار محدود شد. املاک موقوفه عام نیز بر اساس درآمد آن زمین به اجاره دراز مدت ۹۹ ساله به کشاورزان واگذار گردید. در مورد موقوفات خاص متولیان مجبور به فروش آنها به دولت و تقسیم آن بین کشاورزان شدند.

در مرحله سوم مالکانی که ملک خود را اجاره داده بودند بر اساس قانون اصلاحات مجبور به فروش آن به کشاورزان شدند و با رضایت مالک و کشاورز یا تقسیم به نسبت بهره مالکانه مرسوم در محل شدند. بدین ترتیب همه کشاورزان ایران صاحب زمین شدند و ایران از یک کشور «عقب مانده فئودالی» به سوی یک کشور با «کشاورزی آزاد» و «صنعتی شدن» گام بر داشت.[۱۳][۱۴]

پس از اجرای مرحله سه گانه اصلاحات اکنون زمان سازندگی روستاها فرا رسیده بود. این برنامه‌ها افزایش اراضی زیر کشت۰ بالا بردن برداشت از محصول کشاورزی، به کار گرفتن روش‌های نوین کشاورزی، توسعه شبکه شرکت‌ها و تعاونی‌های روستایی، بنیان شرکت‌های سهامی کشاورزی، تاسیس خانه‌های فرهنگ روستایی واجرای قانون بیمه‌های اجتماعی روستاییان را تضمین می‌کرد. تمامی این خدمات به نوسازی و بازسازی شهرها و به ویژه روستاهای کشور منتهی می‌شد که پایه‌های برداشتن گامهای بلند در اهنگ رشد کشاورزی ایران می‌بود.

بانک اعتبارات کشاورزی

برای کمک به اجرای برنامه‌های اصلاحات ارضی، بانک اعتبارات و توسعه کشاورزی بنیان نهاده شد. این بانک بیش از دویست شعبه در سراسر کشور دارد و به تعاونیها و اتحادیه‌های کشاورزی و کشاورزان به طور انفرادی نیز وام می‌دهد. گروهای سیار این بانک پیوسته به مناطق کشاورزی دچار خشکسالی یا آفت زده می‌رفتند و کمکهای لازم را به کشاورزان و دامداران می‌نمودند.

هدف از ایجاد شرکتهای سهامی کشاورزی افزایش بازده و بهبود کیفیت تولیدات کشاورزی و به کار گرفتن روشهای نوین کاشت و برداشت بود. هر کشاورز به اندازه ارزش زمین خود در شرکتهای سهامی شریک و سهیم می‌شود. این شرکتها امکان این را فراهم اورده که:.[۱۵][۱۶]

  • ۱ - بیش از ۲۰ میلیارد ریال وام از راه ۲۸۷۰ شرکت تعاونی به ۲۸۰۰۰۰۰ نفر اعضای آن داده شود.
  • ۲ - ایجاد ۱۴۷ اتحادیه که ۲۸۷۰ شرکت تعاونی در بالا گفته شده در آن عضو بودند.
  • ۳ - ایجاد ۸۹ شرکت سهامی کشاورزی با بیش از ۶۰۰۰۰ سهام دار و عضو که روی هم ۴۰۰ هزار هکتار زمین کشاورزی را در اختیار داشتند.
  • ۴ - ایجاد ۲۵ شرکت سهامی کشاورزی تخصصی که ۵۷۰۰ خانوار کشاورز را شامل می‌شد.
  • ۵ - ایجاد ۱۰۲۲ خانه فرهنگ روستایی که بیش از دو میایون نفر از اهالی روستاها از خدمات گوناگون آموزشی و فرهنگی آن استفاده می‌بردند. ۲۵۰۰۰۰ کودک روستا نشین سه تا شش ساله از ۷۴۹ مهد کودک شیر خوارگاه و کودکستان استفاده می‌کردند. در کنار خدمات بهداشتی و پیش آموزی‌های نخستین برای آمادگی در دبستان کودکان یک وعده غذای پر کالری و پروتیین به رایگان روزانه می‌خوردند.

اصلاحات ارضی ایران بعدازانقلاب ۱۳۵۷

پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ برابر با ۱۹۷۹ در ایران و به روی کار آمدن حکومت مذهبی، روند اصلاحات ارضی به طور کلی دستخوش تغییر شد. شورای نگهبان جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۲۱ تیر ۱۳۶۳ اجرای قوانین اصلاحات ارضی را مخالف با مذهب اسلام تشخیص داد و روند اصلاحات ارضی بطور کلی متوقف شد. هفت سال بعد، مجمع تشخیص مصلحت نظام در ۲ خرداد ۱۳۷۰ ادامه روند اصلاحات ارضی را قانونی اعلام نمود و در نهایت در ۳ بهمن ۱۳۸۱، شورای اصلاحات ارضی مرکز تعیین تکلیف باغ‌های مشمول مواد ۲۷ و ۲۸ آیین نامه اصلاحات ارضی را نیز مشمول مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجاز دانسته و روند تعیین تکلیف امور باقیمانده اصلاحات ارضی از سر گرفته شد. در حال حاضر سازمان امور اراضی تنها متولی تعیین تکلیف امور باقیمانده اصلاحات ارضی در کشور می‌باشد و کارشناسان اصلاحات ارضی مستقر در مدیریت حفظ کاربری و امور زمین این سازمان، آخرین متولیان اصلاحات ارضی در ایران هستند. بر اساس ماده ۷ قانون اصلاحی قانون اصلاحات ارضی، شورای اصلاحات ارضی تشکیل شد. هدف از تشکیل این شورا، تعیین روش و خط مشی واحد و همچنین نظارت بر حسن اجرای وظایف پیش بینی شده در قانون اصلاحات ارضی بود.

قوانین

قوانین انقلاب شاه و مردم

اصل نخست - اصلاحات ارضی

مرحله نخست - تقسیم املاک سلطنتی

مرحله دوم - تقسیم خالصجات دولتی

  1. لایحه قانونی انتقال املاک و خالصجات دولتی به وزارت کشاورزی - مصوب ۱۸ دی ۱۳۳۳ کمیسیون مشترک مجلس شورای ملی و سنا
  2. قانون تاسیس بنگاه خالصجات کشور - مصوب ۲۶ تیر ۱۳۳۴ کمیسیون های مشترک مجلس شورای ملی و مجلس سنا
  3. قانون فروش خالصجات – مصوب ۳۰ آبان ۱۳۳۴ مجلس شورای ملی
  4. آیین‌نامه اجرایی قانون فروش خالصجات – مصوب ۲۱ آبان ۱۳۳۶ کمیسیون‌های مشترک دارایی و کشاورزی مجلسین
  5. قانون راجع به انتقال املاک و خالصجات دولتی به وزارت کشاورزی ۱۳۳۶ – مصوب ۳ آذر ۱۳۳۶ مجلس شورای ملی و ۷ بهمن ۱۳۳۴ مجلس سنا
  6. قانون راجع به نحوه اجرای تبصره ۲ ماده ۳ قانون فروش خالصجات - مصوب ۲۷ اسفند ۱۳۳۶ مجلس شورای ملی و ۲۴ اسفند ۱۳۳۶ مجلس سنا
  7. قانون راجع به الحاق یک تبصره به ماده ۲ قانون فروش خالصجات به منظور واگذاری اراضی به کارگران - مصوب ۱۷ خرداد ۱۳۳۹ مجلس شورای ملی و ۱۱ خرداد ۱۳۳۹ مجلس سنا

مرحله سوم - اصلاحات ارضی تقسیم زمین‌های فئودال‌ها

اصل نخست انقلاب شاه و مردم اصلاحات ارضی بود که در سه مرحله به اجرا در آمد و برای یاری به اجرای برنامه‌ها بانک اعتبارات کشاورزی بنیان شد. تشکیل شرکت تعاونی روستایی ، اتحادیه تعاونی روستایی، شرکت سهامی زراعی، شرکت تعاونی تولید روستایی برای یک پارچه شدن اراضی کشاورزی، خانه فرهنگ روستایی و بیمه‌های اجتماعی روستاییان از دست‌آوردهای اجرای قانون اصلاحات ارضی می باشند:

.

نیز نگاه کنید به آيين‌نامه اجرایی قانون فروش خالصجات
قانون راجع به اجازه پرداخت یک صدوپنجاه میلیون ریال از درآمد نفت به بانک‌های ساختمانی - رهنی و کشاورزی - مصوب ۲۵ مهر ۱۳۳۴

منابع

  1. ↑ بیانات اعلیحضرت همایون شاهنشاه محمدرضا شاه پهلوی هنگام اعطای اسناد مالکیت یازده قریه پیرامون ورامین به کشاورزان
  2. ↑ بیانات اعلیحضرت همایونی شاهنشاه محمدرضا شاه پهلوی در گشایش بانک عمران ۲۰ شهریور ۱۳۳۱
  3. ↑ تصمیم قانونی دایر به‌ابراز رای‌اعتماد به کابینه آقای احمد قوام نخست‌وزیر ۱۳۲۶
  4. ↑ روز رستاخیز ملی ۲۸ امرداد ۱۳۳۲
  5. ↑ شورش ۱۵ خرداد ۱۳۴۲
  6. ↑ Farah Diba Pahlavi: Erinnerungen. Bergisch-Gladbach, 2004, p. 135
  7. ↑ George Lenczowski, ed: Iran under the Pahlavis. Stanford, 1978, p. 263
  8. ↑ Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah. University of California Press, 2009, p. 231
  9. ↑ Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah. University of California Press, 2009, p. 231
  10. ↑ Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah. University of California Press , ۲۰۰۹, p. ۲۳۰
  11. ↑ گاهنامه ۳: ۱۳۰۳، ۱۳۰۴؛ روز شمار ۲: ۱۵۰
  12. ↑ علامرضا افخمی: جامعه، دولت و جنبش زنان ایران: ۱۳۲۰ - ۱۳۵۷. بتزدا، ۲۰۰۲، ص ۱۲۴ - ۱۳۶
  13. ↑ محمد رضا پهلوی: پاسخ به تاریخ- انتشارات مرد امروز - امرداد ۱۳۶۴ خورشیدی. ص ۱۰۳- ۱۰۴
  14. ↑ محمد رضا پهلوی: به سوی تمدن بزرگ - کتاب و ابتشارات پارس -چاپ سوم- لس انجلس سپتامبر ۲۰۰۷، ص ۹۹ - ۱۰۰
  15. ↑ محمد رضا پهلوی: پاسخ به تاریخ- انتشارات مرد امروز - امرداد ۱۳۶۴ خورشیدی. ص ۱۱۱ -۱۱۵
  16. ↑ محمد رضا پهلوی: به سوی تمدن بزرگ - کتاب و ابتشارات پارس -چاپ سوم- لس انجلس سپتامبر ۲۰۰۷، ص ۹۹ - ۱۰۰

‎

برگرفته از «https://mashruteh.org/wiki/index.php?title=اصلاحات_ارضی_و_الغای_رژیم_ارباب_و_رعیتی&oldid=53684»