آیین‌نامه سازمان آب و برق خوزستان
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | برنامه عمرانی دوم |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
آیین‌نامه سازمان آب و برق خوزستان - مصوب ۱۱ خرداد ۱۳۳۹ کمیسیون مشترک برنامه و دادگستری مجلسین
فصل اول - طرز استفاده از آب و تحصیل اجازه برای تأسیسات جدید
ماده ۱ - کلیه کسانی که تا تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۳۹ از آب رودخانه دز دارای حقابه بوده‌اند بدون پرداخت آب‌بها می‌توانند تا میزان مصرف مفیدی‌که تا تاریخ مزبور استفاده می‌کرده‌اند از آب آن رودخانه برای امور کشاورزی و یا هر مصرف دیگری که قبلاً عمل می‌کرده‌اند استفاده نمایند.
ماده ۲ - چنانچه این قبیل اشخاص بخواهند از آب بیشتری برای توسعه یا بهبود کشاورزی خود استفاده کنند باید علاوه بر پرداخت هزینه‌های دیگربه شرح مذکور در تبصره ۱ ماده ۱۷ برای اضافه مصرف خود آب‌بها پرداخت کنند.
ماده ۳ - غیر از صاحبان حقابه مذکور در ماده ۱ هر کس بخواهد برای امور کشاورزی یا صنعتی و غیره از آب رودخانه استفاده کند باید قبلاً مقدارآب مورد نیاز خود را تعیین و موافقت سازمان آب و برق خوزستان را جلب و بهای آب را طبق مقررات فصل چهارم به سازمان نامبرده پرداخت نماید.
ماده ۴ - هیچ کس نمی‌تواند آب مورد نیاز خود را جز از مجاری و شبکه آبیاری که سازمان آب و برق خوزستان تعیین می‌نماید مصرف کند.
ماده ۵ - مالکین اراضی نمی‌توانند در مجاری و شبکه آبیاری تغییراتی داده و یا مانع عبور آب به املاک مجاور یا باعث اختلال در امر آبیاری بشوندو الا سازمان وسیله مأمورین انتظامی و ضابطین دادگستری عملیات مختلف را متوقف نموده و با اعاده وضع به حال اول برای وصول خسارات وارده‌از طریق مراجع صلاحیتدار اقدام می‌نماید.
ماده ۶ - ایجاد هر گونه مستحدثات جدید آبیاری و یا تغییر در وضع تأسیسات آبیاری موجود در حوزه عملیات سازمان آب و برق خوزستان به شرح‌مندرج در اساسنامه باید با اجازه سازمان مزبور باشد.
کسانی که بخواهند این قبیل تأسیسات و یا اصلاح و یا تغییر در وضع موجود اقدام نمایند باید طبق نمونه‌های مخصوصی که از طرف سازمان تهیه ومجاناً در دسترس متقاضیان قرار داده می‌شود منظور خود را تشریح نمایند تا در صورتی که سازمان انجام تقاضا را مخالف اصول فنی و مانع وظایف ومسئولیتهای خود بداند اجازه ایجاد یا اصلاح یا تغییر تأسیسات را صادر نماید.
متقاضی نمی‌تواند علاوه بر آن چه تحصیل اجازه کرده است اقداماتی نماید.
ماده ۷ - سازمان آب و برق خوزستان ترتیب استفاده از آب را به نحوی خواهد داد که مصرف‌کنندگان آب بتوانند به نوبت مقرر برای مصرف مفید ازآب مورد نیاز استفاده کنند.
هیچ کس نمی‌تواند بر خلاف ترتیب و بدون رعایت نوبت و یا بیش از آن چه مقرر است از آب رودخانه استفاده کند مگر با اجازه قبلی سازمان. تخلف ازاین امر اختلال در امر آبیاری و مورد مشمول ماده ۵ این آیین‌نامه خواهد بود.
ماده ۸ - سازمان آب و برق خوزستان در صورت لزوم برای تعیین مقدار آبی که مورد مصرف استفاده‌کنندگان قرار می‌گیرد ترتیبات فنی خواهد داد تامقدار آب مصرف شده هر یک از آنها معلوم گردد.
فصل دوم - طرز اداره و کنترل رودخانه و تنظیم آب
ماده ۹ - تمامی آب رودخانه دز به استثنای حقابه اشخاص مذکور در ماده یک و معادل آن قسمتی از آب کرخه که آب دز جایگزین آن خواهد شدمتعلق به سازمان آب و برق خوزستان است. سازمان برای توزیع و تقسیم آب با توجه به ماده ۳۱ این آیین‌نامه مبادرت به ساختن یک شبکه نوین آبیاری‌می‌نماید.
ماده ۱۰ - سازمان آب و برق خوزستان باید طبق اصول فنی و علمی ترتیب اداره و کنترل رودخانه را بدهد به نحوی که از اتلاف آب جلوگیری شده‌و حداکثر استفاده کشاورزی و اقتصادی از آب رودخانه و تأسیسات به عمل آید.
ماده ۱۱ - تنظیم آب و ساختمان شبکه اصلی آبیاری به نحوی که منطبق با برنامه کشاورزی هر ناحیه باشد به عهده سازمان آب و برق خوزستان‌خواهد بود ولی ساختن یا اصلاح شبکه‌های آبیاری در داخل املاک طبق تعلیم سازمان و به عهده مالکین است.
فصل سوم - تنظیم امور کشاورزی و بهره‌برداری از اراضی
ماده ۱۲ - سازمان آب و برق خوزستان به منظور بهره‌برداری کامل از اراضی با همکاری مالکین و در حدود امکانات خود برای هر ملک برنامه کاملی‌مبتنی بر ایجاد یا اصلاح شبکه داخلی آبیاری اصلاح طرز آبیاری و تعیین محصول و نوبت کشت و کود شیمیایی لازم - عمران اراضی و به طور کلی هرگونه عملیات کشاورزی یا عمرانی که منتج به ازدیاد درآمد کشاورزی باشد تنظیم و امور مربوط به آب را بر اساس آن برنامه تطبیق خواهد داد.
ماده ۱۳ - در صورت تقاضای مالکین سازمان آب و برق خوزستان می‌تواند طبق توافقی که با مالکین حاصل می‌شود و بر اساس اصول صحیح‌اقدام به ساختمان شبکه فرعی آبیاری در داخل املاک آنها نموده و همچنین به سایر عملیات و راهنماییهای کشاورزی مبادرت نماید.
در این صورت هزینه‌های مربوطه به عهده تقاضاکننده خواهد بود، که طبق موافقتی که با سازمان آب و برق خوزستان می‌نماید پرداخت کند و در مورداملاک مشاع در صورت تقاضای حداقل مالکین یک ثلث از اراضی سازمان اقدام به ساختمان شبکه فرعی آبیاری در داخل آن املاک و سایر عملیات وراهنماییهای کشاورزی می‌نماید در این صورت هزینه عملیات طبق دفاتر و محاسبات سازمان از تمام مالکین به نسبت سهم هر یک وصول می‌شود ودر صورت استنکاف مالکین از پرداخت بدهی مذکور مطالبات سازمان بر اساس آیین‌نامه اجراء مفاد اسناد رسمی از طریق اجراء ثبت وصول خواهدشد.
ماده ۱۴ - هیچ مالکی نمی‌تواند تمام یا قسمتی (با رعایت آیش) از اراضی قابل استفاده واقع در آبخور رودخانه و تأسیسات سد و شبکه آبیاری رابلااستفاده گذارد و الا سازمان می‌تواند اراضی مرقوم را طبق مقررات ماده ۱۶ قانون برنامه عمرانی هفت‌ساله دوم آیین‌نامه آن خریداری نموده و به‌زارعین و اشخاص و مؤسسات دیگر به طریقی که اطمینان از استفاده مفید و بیشتر حاصل شود واگذار کند.
ماده ۱۵ - مالکین اراضی واقعه در حوزه عملیات سازمان باید وضع زارعین را از حیث مقدار زمین زیر کشت و ادامه کشت آنها در قطعه معین ومیزان سهم زارع و سایر امور مربوطه تعیین نمایند.
هر گاه مالک و یا مالکین به عللی غیر از آن چه که خارج از قدرت آنها است از انجام این وظیفه قصور ورزند سازمان آب و برق خوزستان می‌تواند از آنهادعوت نماید که در مدت متناسبی وضع زارع را روشن کند و چنانچه مالک پس از سه نوبت دعوت حاضر به انجام این امر نگردد سازمان اختیار خواهدداشت بر طبق قسمت آخر تبصره ۲ قانون تحصیل ۴۲ میلیون دلار وام از بانک بین‌المللی اقدام به خرید اراضی و تأسیسات و ابنیه مالک بنماید و بعداً‌آن را به فروش رساند.
تبصره - تثبیت حق زارع هیچ گونه حق آب و گل برای زارع به وجود نخواهد آورد.
ماده ۱۶ - در صورتی که بین هر یک از زارعین و یا مالکین و بین آنها با یکدیگر یا سازمان اختلافی مربوط به آب و سطح اراضی قابل کشت یا مقدارمتصرفی یا ملکی آنها یا سهم هر یک موجود باشد و یا بعداً به وجود آید این اختلاف مانع انجام وظیفه سازمان نخواهد گردید و تا وقتی که اختلاف درمراجع قانونی فیصله نیافته سازمان ترتیب مقتضی خواهد داد و آن ترتیب بدون این که در حقوق و دعاوی طرفین مؤثر باشد به موقع اجراء گذارده‌خواهد شد.
فصل چهارم - تعیین و وصول بهای آب و برق و هزینه‌های دیگر
ماده ۱۷ - سازمان باید تعرفه‌های مربوطه را معین و بر طبق آن بهای آب و برق و هزینه‌های دیگر او را وصول نماید.
تبصره ۱ - مقصود از هزینه‌های دیگر عبارت است از هزینه لاروبی و میرابی و شبکه و هزینه‌های عمومی و تأسیساتی و استهلاک سرمایه و تأمین‌ذخیره لازم که حتی‌الامکان باید ضمن تعرفه‌ها منظور شود.
تبصره ۲ - تعرفه‌ها باید طوری تعیین شود که موجب تشویق مصرف‌کنندگان برای استفاده بیشتر باشد و سازمان بتواند بنا به نوع استفاده مثلاً درمورد برق برای برق صنعتی و غیر صنعتی و در مورد آب برای انواع مختلف کشاورزی در مناطق مختلف تعرفه‌های متفاوتی تعیین نماید و بهای آب رابه میزان مقدار مصرفی طبق اندازه‌گیریهای فنی و یا بر اساس سطح اراضی تحت کشت بنا بر کیفیات منطقه کشاورزی تعیین نماید.
ماده ۱۸ - مصرف‌کنندگان باید به ترتیبی که سازمان تعیین می‌کند در مواعد معینه بهای آب و برق و هزینه‌های دیگر را بپردازند (به استثنای اشخاص‌مذکور در ماده ۱ که از پرداخت بهای آب معاف می‌باشند) و در صورت استنکاف آنها سازمان می‌تواند برای وصول مطالبات طبق نمونه‌های مخصوص‌که مقدار آب یا برق مصرف شده یا هزینه‌های دیگر را نشان دهد بر اساس تعرفه مربوطه از طریق اجراء ثبت مبادرت به صدور اجرائیه و وصول‌مطالبات کند همچنین می‌تواند جریان آب و برق را برای استفاده مصرف‌کننده قطع نماید.
ادارات ثبت مکلفند در ظرف ۴۸ ساعت پس از وصول تقاضای سازمان مبادرت به صدور اجرائیه و شروع عملیات اجرایی بر طبق آیین‌نامه اجراء مفاداسناد رسمی نمایند.
ماده ۱۹ - مطالبات سازمان بابت بهای آب و برق و هزینه‌های دیگر نسبت به محصول عملیات کشاورزی و صنعتی مطالبات مرجح است و بنا براین در صورت تقاضای سازمان آب و برق خوزستان در موقع برداشت محصول کشاورزی یا صنعتی باید قبلاً به میزان مطالبات سازمان از آن تأمین گردد.
ماده ۲۰ - هر گاه ملک یا تأسیساتی بابت بهای آب و برق و مخارج دیگر سازمان بدهی داشته باشد در صورتی که به نحوی اموال مزبور به دیگری‌منتقل شود منتقل‌الیه نیز متضامناً مسئول پرداخت مطالبات سازمان خواهد بود که طبق مواد ۱۷ و ۱۸ و ۱۹ اقدام به وصول آن به عمل خواهد آمد.
فصل پنجم - استخدام
ماده ۲۱ - سازمان آب و برق خوزستان باید تشکیلات اداری و فنی خود را طوری بدهد که بنا بر احتیاجات قابل توسعه یا کاهش باشد.
سازمان می‌تواند کارمندان لازم و متخصصین و کارگران مورد نیاز به طور موقت استخدام نماید تا در موقع عدم احتیاج به خدمت آنها بتوانند خاتمه‌دهند.
ماده ۲۲ - شرایط عمومی ورود به خدمت سازمان عبارت است از:
- الف - تابعیت ایران.
- ب - صحت مزاج و قدرت کار.
- ج - انجام خدمت زیر پرچم و یا معافیت به علتی که مانع خدمت نباشد.
- د - عدم اعتیاد به استعمال مواد مخدره و الکل.
- ه - نداشتن سابقه محکومیت جنایی مطلقاً و جنحه‌هایی که به موجب قوانین کیفری مستلزم محرومیت موقت یا دائم از خدمت دولت باشد.
- و - دارا بودن معلومات و شرایط لازم برای شغلی که در نظر گرفته می‌شوند.
ماده ۲۳ - سازمان آب و برق خوزستان می‌تواند اشخاصی را که منحصراً دارای تجارت یا تخصص کافی تشخیص می‌دهد برای مدت و کار معینی‌به کار گمارد. شرایط استخدامی و وظایف این قبیل اشخاص طبق موافقتی که بین سازمان و آنان حاصل می‌شود معین خواهد گردید.
ماده ۲۴ - صورت سازمانی و جدول حقوق و مزایا و طرز ترفیع و ترمیم حقوق و مرخصی و معذوریت و تخلفات کارمندان و نحوه رسیدگی به آن‌و حساب پس‌انداز و خاتمه خدمت و غیره طبق مقررات داخلی که به تصویب قائم‌مقام نخست وزیر در سازمان برنامه می‌رسد معین خواهد شد.
ماده ۲۵ - استخدام کارمندان و متخصصین خارجی طبق قسمت آخر ماده ۲۰ قانون برنامه عمرانی هفت‌ساله دوم به عمل خواهد آمد.
ماده ۲۶ - سازمان آب و برق خوزستان می‌تواند برای تأمین کادر اداری و فنی اقدام به تعلیم افراد مورد نیاز نماید و پس از طی دوره کارآموزی کسانی‌را که شایسته بداند به کار گمارد.
فصل ششم - مقررات مختلفه
ماده ۲۷ - سازمان آب و برق خوزستان ترتیبات اداری برای حفظ اموال و تأسیسات و نحوه استعمال و استفاده از آنها را طبق مقررات داخلی تعیین‌خواهد نمود و کسانی که در رعایت مقررات مزبور قصور نمایند مسئول خسارات وارده خواهند بود.
ماده ۲۸ - مأمورین سازمان آب و برق خوزستان می‌توانند برای بررسی و تنظیم و اصلاح تأسیسات یا مطالعات مقدماتی یا مراقبت در شبکه‌های‌آب و برق و ترمیم آنها در املاکی که لازم باشد وارد شوند و عملیات مزبور را انجام دهند.
ماده ۲۹ - هر گاه زمینی که جهت تأسیسات و استفاده بیشتر کشاورزی و یا تحصیل هر گونه حقوق ارتفاقی در آن مورد نیاز سازمان است زمین‌موقوفه باشد سازمان می‌تواند زمین مورد لزوم را با رعایت تشریفات مصرحه در ماده ۱۶ قانون برنامه عمرانی هفت‌ساله دوم و آیین‌نامه آن با موافقت‌متولی به صورت اجاره و برای مدتی که لازم باشد به اختیار خود بگیرد.
در مورد مواد ۱۴ و ۱۵ این آیین‌نامه نیز هر گاه ملک مشمول آن مواد موقوفه باشد به ترتیب فوق عمل خواهد شد.
ماده ۳۰ - حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مربوط به کالاهایی که برای انجام وظایف آن سازمان وارد کشور شود با صدور سند جمعاً وخرجاً به حساب سازمان برنامه منظور خواهد شد.
ماده ۳۱ - سازمان آب و برق خوزستان مکلف است مقررات قرارداد چهل و دو میلیون دلار وام از بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه مورخه ۳۰ بهمن۱۳۳۸ را نصب‌العین قرار داده و عملیات و اقدامات خود را از هر حیث و هر جهت منطبق با مقررات آن بنماید.
آیین‌نامه فوق که مشتمل بر ۳۱ ماده و در تاریخ دوشنبه ۱۳۳۹٫۳٫۹ و ۴شنبه ۱۳۳۹٫۳٫۱۱ به تصویب کمیسیون‌های مشترک برنامه و دادگستری‌مجلسین رسیده قابل اجرا می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی -- رییس مجلس سنا
رضا حکمت -- محسن صدر